Gelişim ve Psikoloji Dergisi
Yazarlar: Kübra ŞAHİN İPEK, Sultan TARLACI
Konular:Psikoloji, Ortak Disiplinler, Gelişim Psikolojisi
DOI:10.51503/gpd.933772
Anahtar Kelimeler:Çocuk ihmal ve istismarı,Annelerin çocukluk çağı örselenmeleri,Erken dönem beyin gelişimi,Duygu düzenlemenin nörogelişimi,Anne bakımı
Özet: Çocuklukta yaşanan örselenme yaşantılarının yaşam boyu süren bedensel ve ruhsal etkileri bulunmaktadır. Bu etkilerden biri de ebeveynlik davranışları üzerinedir. Bu araştırma ile çocukluk örselenmelerinin, annelik davranışları üzerindeki etkisi ve çocuğun gelişiminde ortaya çıkabilecek risk faktörleri, annenin duygu düzenleme becerisi ve çocuğuyla kurduğu ilişkinin niteliği üzerinden araştırılması hedeflenmiştir. Nörogelişimsel yaklaşımın esas alındığı araştırmaya,4-6 yaş aralığında problem davranışlar sergilediği gözlemlenen çocukların (N=75) anneleri katılmıştır. Katılımcı annelere Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ), Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ)-Kısa Form ve Çocuk Ana-Baba İlişki Ölçeği uygulanmıştır. İlişki ölçeği yakınlık boyutu ters kodlanmıştır ve değişkenler arasındaki ilişkiler ANOVA, korelasyon, ki-kare ve hiyerarşik regresyon analizleri ile yorumlanmıştır. Uygulanan analizler sonucunda; katılımcıların en yüksek oranda duygusal ihmal ve istismar yaşantısı bildirdiği görülmüştür. Katılımcı annelerde örselenme yaşantısının varlığı arttıkça duygu düzenleme güçlüğünde artış olduğu (r=.40; p<.01), anne-çocuk ilişkisinin niteliğinde ise DDGÖ açıklık (duygusal tepkilerin anlaşılamaması) alt boyutunun yordama gücü (Beta=.43; p<.01) bulunduğu görülmüştür. Cinsel istismar yaşantısının varlığı ile anne-çocuk ilişkisinin yakınlık boyutu (r=.30; p<.01) arasında ve duygu düzenleme güçlüğü ile anne-çocuk ilişkisinin çatışma boyutu (r=.37; p<.01) arasında pozitif ilişki olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Anne-çocuk ilişkisinin nörogelişimsel mekanizmasını anlamak, annenin ve gelişmekte olan çocuğun duygusal ve bilişsel sağlığı üzerinde daha etkili adımlar atılmasını sağlayacaktır. Bu adımlar, çocukluk dönemi örselenmelerinin gelecek kuşaklara etkisinin kırılabilmesi için gerekli erken müdahalenin yapılabilmesi adına önemli görünmektedir.