Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Dergisi

Yazarlar: Ümmühan YÜCEL, Yasemin USLUEL

Konular:-

Anahtar Kelimeler:-

Özet: Bu boylamsal çalışmada yeniliğin yayılımı kuramı temelinde (Rogers, 2003) dört yıl arayla Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) benimsenmesi sürecinde uygunluk algısına etki eden faktörler incelenmiştir. Uygunluk, bir yeniliğin potansiyel benimseyicilerinin ihtiyaçları, geçmiş yaşantıları ve var olan değerleri ile tutarlı olarak algılanmasıdır (Rogers, 1962; 2003). Potansiyel benimseyiciler tarafından daha uygun bulunan bir yenilik, daha az belirsizliğe sahiptir. Yeni bir fikrin benimsenmesi, yalnızca o yeni fikrin uygunluğuna değil, yerini alacağı kendisinden önceki fikirlerin uygunluğuna da bağlıdır (Rogers, 2003). Uygunluk Karahanna vd. (2006) tarafından “tercih edilen çalışma tarzı”, “mevcut iş uygulamaları”, “önceki deneyimler” ve “değerler” olmak üzere birbirinden ayrılabilen dört ayrı yapıya bölünmüştür. Tornatzky ve Klein (1982)’e göre yeniliğin “bireylerin gereksinimleri”, “iş sorumluluğu”, “geçmiş yaşantıları” ve “var olan değerleriyle (değer sistemiyle)” uyumlu olması yayılmayı artırmaktadır. Buradan hareketle üniversitede görevli öğretim elemanlarının uygunluk algılarının derinlemesine ve boylamsal olarak irdelenmesiyle yeniliğin benimsenmesi konusundaki çalışmalara katkı sağlanacağı umulmaktadır. Çalışma grubu, Ankara’da bir özel ve iki devlet üniversitesinin Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünde görev yapmış ve yapmakta olan öğretim görevlilerinden oluşmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış bir görüşme formu aracılığıyla 2011 ve 2015 yıllarında ses kayıtlarının tutulması ve metine dönüştürülmesi yoluyla toplanmıştır. Veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. 2011 yılında yapılan analizlerde katılımcılarfazla sosyal ağları ve sosyal ağlar içerisinde defazla Facebook’u kullandıklarını belirtmişlerdir. 2015 yılında yapılan analizlerde katılımcılarfazla bulut bilişim uygulamalarını ve bu uygulamalar içinde özellikle Google Drive ve gmail olmak üzere tüm Google uygulamalarını göstermişlerdir. Verilerin analizi sonucunda her iki yılda da uygunluk algısının sekiz farklı göstergesi bulunmuştur. Yıllar arasında göstergelerin sıralamalarında değişiklikler olduğu görülmüştür. 2015 yılında yapılan analizlerde 2011 yılından farklı olarak “tercih edilen çalışma tarzına uygunluk” göstergesine rastlanmış ancak “kişisel özelliklere uygunluk” göstergesine rastlanmamıştır. Ayrıca ilk sırada “sistem özelliklerinin uygunluğu” göstergesi, ikinci sırada “ihtiyaçlara/gereksinimlere uygunluk” göstergesisık tekrar edilen gösterge olmuşlardır. Elde edilen bulgular alanyazınla ilişkilendirilerek yorumlanmıştır. Mevcut alanyazın araştırmalarına benzer olarak BİT’in benimsenmesi sürecinde uygunluk algısına etki eden dört göstergeye ve mevcut alanyazın araştırmalarından farklı olarak dört farklı göstergeye daha ulaşılmıştır. Yıllara göre gerçekleşen bu değişimin nedenleri ve olası sonuçları ayrıca tartışılmıştır. Anahtar sözcükler: Yeniliğin benimsenmesi, Uygunluk, BİT

---