Türkiye Entomoloji Dergisi
Yazarlar: Yu-bing Kevin HUANG, Hsin CHI
Konular:-
DOI:10.16970/ted.08838
Anahtar Kelimeler:Bactrocera dorsalis,Yaşam çizelgesi,Konukçu bitki
Özet: Doğu meyve sineği, Bactrocera dorsalis (Hendel) Asya ve Pasifik bölgesinde ana zararlılardan biri, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere pek çok ülkede de önemli bir karantina zararlısıdır. Bu zararlı Tayvan'da 150'den fazla kültür bitkisine saldırmaktadır. Bu çalışmada zararlıya ilişkin ekolojik temel bazı bilgilerin elde edilmesi için yedi farklı konukçu bitki ve bir yapay besin üzerinde zararlının yaşam çizelgesi parametreleri elde edilmiştir. Çalışma, 25±1°C sıcaklık, %70±10 orantılı nem ve 12:12 saatlik aydınlık-karanlık koşullarını sağlayan iklim odasında yürütülmüştür. Elde edilen veriler iki eşeyli yaş ve döneme bağlı yaşam çizelgesine göre analiz edilmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, bırakılan ortalama yumurta sayısı 252.3 ile 1300.3 arasında değişmiş olup,yüksek değer pomelo üzerinde elde edilmiştir. Net üreme gücü (R0) değeri konukçu bitkiye bağlı olarak 100.9 ile 588.3 arasında değişiklik göstermiş veyüksek olarak jujube üzerinde elde edilmiştir. Kalıtsal üreme yeteneği (r) pitaya, yapay besin, guava, tatlı portakal, balmumu elma (wax apple), pomelo, jujube ve yabani tip mango üzerinde sırasıyla 0.1790, 0.1667, 0.1333, 0.1261, 0.1161, 0.1128, 0.1120, ve 0.0797g-1 olarak bulunmuştur. Bu çalışmada kullanılan ve yaygın olarak bulunan meyveler üzerinde elde edilen yüksek doğurganlık, net üreme gücü ve kalıtsal üreme yeteneği değerleri, son yıllarda bu zararlıyı kontrol etmenin neden güç olduğunu açıklamaktadır. Elde edilen sonuçlar populasyonun dönem yapısı ve gelişmesine ilişkin önemli bilgiler sunmakta, iki eşeyli yaş ve döneme bağlı yaşam çizelgesinin ekolojik çalışmalar ve zararlı yönetim programlarında yararlanılabilecek önemli bir araç olduğunu göstermektedir