Türkiye Entomoloji Dergisi
Yazarlar: Elif SARITAŞ, Recep AY
Konular:-
DOI:10.16970/ted.01543
Anahtar Kelimeler:Panonychus ulmi,Neoseiulus californicus,Hormoligosis,Neonikotinoid,Piretroit.
Özet: Tarımsal üretimde ekonomik kayba neden olan birçok hastalık, zararlı ve yabancı otlara karşı üreticiler kimyasal savaş yöntemini tercih etmektedirler. Kimyasal savaşımda kullanılan pestisitlerin dezavantajları arasında, doğal dengeyi bozmak, insan ve sıcakkanlılarda doğrudan veya dolaylı olarak zehirlenmelere neden olmak, doğal düşmanlara zarar vererek zararlı popülasyonlarının artmasına ve hormoligosis'e neden olması gösterilebilir. Öldürücü dozda olmayan bazı pestisitler böcek ve akarlarda yumurta verimini artırmaktadırlar. Bu duruma hormoligosis denilmektedir. Bu çalışma da yaygın kullanılan bazı pestisitlerin elma bahçelerinin ana zararlılarından biri olan Avrupa Kırmızıörümceği (Panonychus ulmi Koch.) (Acari: Tetranychidae) ve avcı akar Neoseiulus californicus'un (Mc Gregor) (Acari: Phytoseiidae) üreme gücü ve yaşam sürelerine etkileri araştırılmıştır. Pestisitler her iki akarın 0-24 saatlik larva dönemlerine ilaçlama kulesi - Petri kabı yöntemi (ıslak pamuk üzerinde bulunan erik veya fasülye yaprakları) ile doğrudan uygulanmıştır. Saf su (kontrol), cyphermethrin, imidacloprid, deltamethrin, spirodiclofen + abamectin ve thiacloprid uygulanan P. ulmi bireylerinin ortalama yaşam süresi (larva+nimf+ergin) sırasıyla 25.50, 24.92, 23.97, 23.77, 21.60, 23.85 gün olarak bulunmuştur. Saf su (kontrol) ve aynı insektisitlerin uygulandığı N.californicus bireylerinin ortalama yaşam süresi ise sırasıyla 27.72, 26.94, 25.40, 27.94, 25.71, 26.88 gün olarak saptanmıştır. Aynı deneysel koşullara maruz bırakılan P. ulmi dişi bireylerinin bırakmış oldukları ortalama yumurta sayısı 33.79, 35.15, 37.62, 36.17, 33.95, 36.75 yumurta/dişi olarak bulunmuştur. Saf su (kontrol) ve aynı insektisitler uygulanan N.californicus dişi bireylerinin bırakmış oldukları ortalama yumurta sayısı 36.03, 46.44, 47.46, 46.43, 35.43, 42.38 yumurta/dişi olarak bulunmuştur. Spirodiclofen+abamectin dışındaki ilaçlar P. ulmi'de dişi başına sınırlı bir yumurta artışına neden olurken, avcı akar N. californicus'da daha fazla bir yumurta artışına neden olmuştur.