Türkiye Entomoloji Dergisi
Yazarlar: Sibel YORULMAZ SALMAN, Emine BAYRAM
Konular:Fen
DOI:10.16970/entoted.290462
Anahtar Kelimeler:Apiaceae,Bitki ekstraktı,Tetranychus urticae,Toksisite
Özet: Apiaceae familyası içerisinde yer alan anason (Pimpinella anisum L.), dere otu (Anethum graveolens), kimyon (Cuminum cyminum L.), kişniş (Coriandrum sativum L.) ve rezene (Foeniculum vulgare Mill.) bitkilerinin su ile hazırlanan ekstraktlarının Tetranychus urticae Koch, 1836' nin farklı dönemleri üzerinde değme yoluyla toksisiteleri araştırılmıştır. Çalışma 2015-2016 yılları arasında laboratuvar ve böcek üretim odalarında yürütülmüştür. Bitki ekstraktlarının zehir etkilerini belirlemek amacıyla, yaprak disk-ilaçlama kulesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmalarda bitki ekstraktlarının T. urticae' nin ergin ve protonimf dönemlerine etkisi belirlenmiştir. Ayrıca bitki ekstraktlarının T. urticae’ nin yumurta açılımı üzerine olan etkileri de belirlenmiştir. Bitki ekstraktlarının %1, 3, 6, 12 olmak üzere dört farklı konsantrasyonu kullanılmıştır. Denemeler bir kontrol ve her konsantrasyon için dört tekerrür olarak yürütülmüştür. Her tekerrürde 15 birey kullanılmıştır. Bitki ekstraktlarının kontakt etkilerini belirlemek amacıyla ölü-canlı sayımları 1, 3 ve 6. günlerde yapılmıştır. Çalışmada bitki ekstraktlarının T. urticae ergin ve nimfleri üzerindeki kontakt etkilerinin konsantrasyon miktarı artışına bağlı olarak yükseldiği, altıncı gün sayım sonuçlarına göre bitki ekstraktlarının %12 konsantrasyonunda T. urticae ergin ve protonimflerinde %100 ölüme neden olduğu belirlenmiştir. Ayrıca T. urticae yumurta açılımı üzerindeyüksek etki %91 ile dere otu ekstraktında belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, kullanılan bitki ekstraktlarının T. urticae ile mücadelede sentetik akarisitlere alternatif oluşturabileceği düşünülmektedir.