Türkiye Entomoloji Dergisi

Yazarlar: Fethiye ÖZBERK, İrfan ÖZBERK, Abuzer YÜCEL, Ayhan ATLI, Duygu İZOL

Konular:Fen

DOI:10.16970/entoted.289663

Anahtar Kelimeler:Makarnalık buğday,Khapra böceği zararı,Pazarlama fiyatları,Ağırlık ve kalite kaybı

Özet: Bu çalışmada laboratuvar koşullarında depolanmış bazı makarnalık buğday çeşitlerinde khapra böceği (Trogoderma granarium Everts, 1898, Coleoptera: Dermestidae)’nin yaptığı ağırlık, kalite ve pazarlama fiyatları kayıpları incelenmiştir. Çalışma Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bölümü Laboratuvarı’nda 13 Ocak- 4 Eylül 2015 tarihleri arasında yürütülmüştür. Şahinbey, Diyarbakır-81, Zühre, Artuklu, Güney Yıldızı, Fırat-93, Aydın-93, Sarıçanak-98, Eyyübi ve Altıntoprak-98 makarnalık buğday çeşitlerine genç larvalar üç farklı sayıda bulaştırılmıştır. Her bir çeşide ait 3 adet (80 gr) örnek içlerine 5,10 ve 15 adet genç khapra böceği larvası yerleştirilerek 250-mL’lik cam kavanozlara konulmuş ve ağzı lastik bantlı tülbent bezi ile örtülmüştür. Deneme ağırlık ve kalite kayıpları için tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü (larva seviyeleri) olarak yürütülmüştür. Pazarlama fiyatları için ise bölünmüş parseller (çeşitler ana parsel, larva bulaşma oranları alt parsel) deneme desenine göre 4 tekerrürlü (borsadaki alıcılar) olarak yürütülmüştür. Dane ağırlığı, pazarlama fiyatı ve dane kalite kayıpları kaydedilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre 8 ayda tane ağırlık kayıplarının geometrik ortalaması %4.075 olmuştur. Çeşitler arasında khapra zararına karşı farklı tepki olduğu anlaşılmıştır. Zeleny sedimentasyon değeri dışında, 1000 dane ağırlığı (g), gluten (%) ve gluten indeks (%) değerleri larva bulaşma oranı arttıkça olumsuz yönde etkilenmiştir. 8 ayda khapra’ya bağlı pazarlama fiyatları 418 USD t-1’dan 315 USD t-1’a düşmüştür. Pazarlama fiyatı kaybı 103 USD t-1 olmuştur. Fırat-93, Zühre ve Altıntoprak-98 çeşitleri pazarlama fiyatı azalışı ve ağırlık kaybı yönünden khapra zararındanaz etkilenen çeşitler olmuşlardır.

---