Türkiye Entomoloji Dergisi

Yazarlar: Abdullah BURHAN, Nimet GENÇER

Konular:Fen

DOI:10.16970/entoted.774867

Anahtar Kelimeler:Blatta lateralis,LED ışık,Işık dalga boyu,Türkistan hamamböceği

Özet: Bu çalışmada, farklı dalga boylarına (kırmızı, yeşil, sarı, mavi, beyaz ve karanlık) sahip ışınların Türkistan hamamböceği, Blatta lateralis (Walker,1868) (Blattodea: Blattidae)’in yönelimi üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma, 2019 yılında Bursa Uludağ Üniversitesi’nde laboratuvar koşullarında yürütülmüştür. Yönelim denemelerinde, ergin hamamböcekleri üç farklı ışık şiddetine (25, 250 ve 2500 lüks) maruz bırakılmıştır. Denemeler 6-kollu ve 2-kollu seçimli olarak yürütülmüştür. Tüm denemelerde 3 tekerrür ve her tekerrürde 100 birey kullanılmıştır. Elde edilen veriler, ışık şiddetine bağlı olarak farklı dalga boyuna sahip ışınlara yönelim hassasiyetinin artabileceğini göstermektedir. Özellikle, altı -kollu ve iki -kollu denemede, 2500 lüks şiddetinde mavi ışık uygulandığında, hamamböceğinin yönelimidüşük seviyede olup, sırasıyla, %0.9 ve %1.8 oranında olmuştur. Genel olarakyüksek yönelim, tüm denemelerde karanlık (kontrol) odacığa olmuştur. Ayrıca tüm lüks değerleri altında kırmızı ışığa yönelim, yeşil, sarı, mavi ve beyaz ışığa göre daha fazla olmuştur. Bu çalışma sonucunda, mavi ışığın hamamböcekleri üzerinde kaçırıcı bir etki gösterebileceği, kırmızı ışığın ise diğer dalga boylarına göre daha çekici olabileceği tespit edilmiştir. Yapılan bu çalışmalar, hamamböceklerine karşı kullanılan kimyasalların yerini alabilecek insan sağlığına ve çevreye zararsız olan alternatif bir mücadele metodunun geliştirilmesinde faydalı olabilir.

---