Türkiye Entomoloji Dergisi
Yazarlar: Mustafa ALKAN
Konular:Fen
DOI:10.16970/entoted.620387
Anahtar Kelimeler:Kontakt etkinlik,Uçucu yağ,Fumigant etkinlik,GC-MS,Lamiaceae
Özet: Bu çalışmanın amacı dört Origanum türünden elde edilen uçucu yağların kontakt ve fumigant etkinliklerini Rhyzopertha dominica (F., 1792) (Coleoptera: Bostrichidae), Tribolium confusum Jacquelin Du Val, 1863 (Coleoptera: Tenebrionidae), Sitophilus granarius (L., 1875) ve Sitophilus oryzae (L., 1763) (Coleoptera: Curculionidae) erginlerine karşı belirlemektir. Uçucu yağlarının kimyasal kompozisyonu GC-MS cihazı kullanılarak belirlenmiştir. Denemeler laboratuvar koşullarında 2019 yılında Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü’nde yürütülmüştür. Rhyzopertha dominica ve T. confusum erginlerinde Origanum onites L. ve Origanum vulgare L. var. hirtum uçucu yağları %100 ölüme neden olmuştur. Yirmi dört saat sonunda O. vulgare var. verticium bitki uçucu yağının R. dominica için LD50 değeri 0.046 µl/böcek olarak hesaplanmıştır. Tek konsantrasyon fumigant etki denemeleri sonucunda O. onites ve O. vulgare hirtum uçucu yağları 24 saat sonunda R. dominica’ya karşı yüksek aktivite (sırasıyla %91 ve %70) göstermiştir. Fumigant konsantrasyon etki denemeleri sonucunda bitki uçucu yağlarından O. vulgare uçucu yağı R. dominica içinyüksek etkinliği göstermiş ve 24 saat sonunda LC50 ve LC90 değerleri sırasıyla 0.0052 µl/ml ve 0.0144 µl/ml olarak hesaplanmıştır. Origanum onites’in ana bileşenleri, thymol %22.9; γ-terpinene %13.0; p-cymene %12.9; carvacrol %7.2, O. vulgare var. hitsitum ana bileşenleri carvacrol %32.5; thymol %16.1; p-cymene %12.2; γ-terpinene %7.9, O. vulgare var. verticium ana bileşenleri carvacrol %35.0; p-cymene %11.6; γ-terpinene %10.3; thymol %9.1, O. vulgare x O. onites’in ana bileşenleri carvacrol %15.2; cis-sabinene hydrate %14.6; terpinen-4-ol %14.6 ve γ-terpinene %8.7 olarak belirlenmiştir.