Türkiye Entomoloji Dergisi

Yazarlar: Tange Denis ACHIRI, Ekrem ATAKAN, Serkan PEHLİVAN

Konular:Fen

DOI:10.16970/entoted.609195

Anahtar Kelimeler:Siyah-baş dönemi,Chilo partellus,Yumurta açılma,Ölüm oranı,Yaşam,Türkiye

Özet: Chilo partellus Swinhoe, 1885 (Lepidoptera: Crambidae), Türkiye’de Akdeniz Bölgesi’nde son zamanlarda saptanan oldukça zararlı bir mısır zararlısıdır. İstilacı bir tür olarak değerlendirilen C. partellus, dünyanın birçok bölgesinde diğer yerli mısırkurtlarının yerini almaktadır. Bu amaçla, Türkiye’de mısır üretim alanlarında diğer Lepidopter türlerine karşı yaygın olarak kullanılan 8 insektisidin önerilen dozlarının C. partellus’un yumurta ve birinci dönem larvalarına etkisi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü laboratuvarında 27±2ºC, %70 orantılı nem, 14:10 (A: K) koşullarda araştırılmıştır. Bu çalışmayla insektisitlerin yumurtaların açılma oranları ve larva ölüm oranları üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. En düşük açılma oranı deltamethrinde %30.6 olarak belirlenmiştir. Diğer tüm insektisit uygulamalarında yumurta açılma oranları %80’nin üzerinde saptanmıştır. Larvaların ölüm oranlarında iseyüksek oran %84.5 ile emamectin-benzoat’ta belirlenirken,düşük oran %38.2 ile lambda-cyhalothrinde belirlenmiştir. İnsektisite daldırılmış mısır yaprak disklerinde ise birinci dönem larvalarındüşük veyüksek ölüm oranları, 72 saat sonra indoxacarb ve emamectin-benzoat için sırasıyla %62.6 ve % 96.7 olmuştur. Hayatta kalma analizleri, risk oranlarının chlorpyrifos-ethyl ve emamectin-benzoat için sırasıyla 4.9 (%95 CI: 1.66-14.6) ile 15.6 (%95 CI: 5.33-45.6) arasında değiştiğini göstermiştir. Birinci dönem larvalarının ölüm oranlarının kontrol ile kıyaslandığında emamectin-benzoate, lambda-cyhalothrin ve deltamethrinde sırasıyla 16, 10 ve 9 kat yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tüm uygulamalarda larvaların davranışlarında azalma gözlenmiştir.

---