Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi
Yazarlar: Zeliha TUĞUZ
Konular:Eğitim, Eğitim Araştırmaları
DOI:10.52974/jena.1038220
Anahtar Kelimeler:Çocuk Kitapları,Ayla Kutlu,Huvava,Neolojizm,Buyrultulamak
Özet: Zihinsel etkinliklerin baskın olduğu davranışların kodlandığı bilişsel alana giren dil öğreniminde, çocuk kitapları en etkili araçlardan biridir. Çocuğun dünyayı ve çevresindeki olayları anlamaya yönelik yürüttüğü zihinsel faaliyetlerinde, dış çevreden algılanan uyaranların önceki bilgilerle karşılaştırma ve yeni bilgiler oluşturma sürecinde, kitapların önemi yadsınamayacak düzeydedir. Duyuşsal alan kapsamına giren; insana kazandırılmak istenen duygular, tercihler, değerler, ahlaki kurallar, istekler, güdüler ve yönelimler gibi kavramların ediniminde yine akla ilk gelen kitaplardır. Söz konusu kitaplarda yeni sözcük veya deyimlerin kullanması ve bu kullanımın çocukların dil gelişimine olan katkısını ortaya koymak amacıyla bu çalışmada bir çocuk yazını ürünü olan Ayla Kutlu’nun “Huvava İlk Çevre Koruyucusu” adlı eserinin söz varlığı ögeleri araştırılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden metin analizi yöntemi kullanılan çalışmanın örneklemi olan “Huvava İlk Çevre Koruyucusu”, yansız (random) olarak seçilmiştir. Yaş gözetmeksizin içinde yaşadığı dünyaya karşı sorumlu olan belleklere çevre bilincini aşılamayı amaçlayan ve “bir karşı destan” niteliği taşıyan bu kitapta geçen ve sözlüklerde yer almadığı tespit edilen buyrultulamak sözcüğünün neolojik değerlendirilmesi yapılmıştır. Ölçünlü dilin sözlüğüne aday olabilecek nitelikte ve zengin bir ifade gücüne sahip buyultulamak sözcüğü buyurmak gibi sadece “emretmek” anlamıyla değil, “kendisine emredildiği üzere bildirmek” anlamıyla bağlam takibi istemeyen, yazarın özgünlüğünü gösteren taze bir yaratımla çocuk yazınında yer almıştır. Bu yeni sözcükten yola çıkılarak çocuk yazınında neolojinin yeri ve işlevselliği tartışılmıştır.