Türkiye Adalet Akademisi Dergisi
Yazarlar: Ahmet Sefa DINLEYICI
Konular:Hukuk
DOI:10.54049/taad.1009431
Anahtar Kelimeler:Yatırım Tahkimi,Hakemin Reddi,ICSID,Ret Prosedürleri,IBA Kılavuzu,UNCITRAL Tahkim Kuralları
Özet: Tahkimde hakemlerin bağımsızlığını ve tarafsızlığını temin edecek düzenlemelerin başında hakemlerin ifşa yükümlülükleri ve hakemin reddi düzenlemesi gelmektedir. Bu kapsamda ise Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıkları Çözüm Merkezi (ICSID) Tahkim Kurallarının diğer tahkim kurallarından birçok açıdan farklı olduğu göze çarpmaktadır. ICSID sistemindeki bu farklılıklar temelde hakemlerin ifşa yükümlerinin çok geniş olduğu ama buna karşı hakemin reddi standardının çok yüksek olduğu; bunlara bağlı olarak ret talep oranının yüksek, ret talebi kabul oranının ise çok düşük olduğu bir sonuç meydana getirmiştir. Ortaya çıkan bu durum ICSID tahkimindeki hakemin reddi mekanizmasının işlevselliğinin sorgulanmasına yol açmıştır. Buradan hareketle yapılan bu çalışmada ICSID tahkiminde hakemin reddi konusu diğer tahkim kurallarıyla karşılaştırmalı olarak ele alınmış, ICSID sistemindeki eksiklikler ortaya konulmaya ve çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Varılan en önemli sonuçlardan birisi ret standartlarının 2013 yılından günümüzde değin istikrarlı bir şekilde kolaylaştırıldığı ve diğer tahkim normlarıyla uyumlulaştırıldığıdır. Ancak bu iyileşme ICSID sisteminde hakemin reddi mekanizmasını tek başına işlevsel hale getirmeye yeterli olmayıp; ret talebini değerlendirme usulünün de değiştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca ret sebebi olarak sıklıkla ileri sürülen ‘hakemin bir tarafça birden fazla kez atanması’ veya ‘hakemin uyuşmazlık konusunda akademik yayın yapması’ gibi konularda ICSID yatırım tahkimi sisteminin ticari tahkimden farklı dinamikleri olduğu gözetilerek hakemin reddi konusunda buna göre karar verilmesi gerekmektedir.