Türkiye Adalet Akademisi Dergisi

Yazarlar: Mehtap AYRANCI

Konular:Hukuk

DOI:10.54049/taad.1009425

Anahtar Kelimeler:Temsil,Yetkisiz temsil,Culpa in contrahendo sorumluluk,Olumlu zarar,Olumsuz zarar

Özet: Temsil işlemi, hukuki bir işlemin temsilci tarafından, temsil olunan adına ve hesabına yapılmasını ifade etmektedir. Bu hukuki işlemin taraflarca kullanılması üzerine, hüküm ve sonuçları temsil olunana ait olmaktadır. Hukuki işlemlerin çeşitliliği, günlük hayatta yaşanan hukuki ve fiili zorluklar, ulusal ve uluslararası ticari ilişkilerin artması ve finansal işlemlerin bu yolla yapılabilmesi imkânı temsilin önemini arttırmaktadır. Temsil yetkisi bulunmadığı hâlde temsil olunan adına işlem yapılması, yetkisiz temsil halini meydana getirmektedir. Yetkisiz temsilci, temsil yetkisi olmadığı hâlde, başka bir kişi adına hukuki işlem yapan kişiyi ifade etmektedir. Yetkisiz temsilci tarafından yapılan işlemin hüküm ve sonuçları kural olarak temsil olunanı bağlamamaktadır. Söz konusu işlemin temsil olunanın hukuku alanında sonuç doğurabilmesi için temsil olunanın onayına ihtiyaç duyulmaktadır. Yapılan işleme onay verilmemesi durumunda, işlemin karşı tarafının bu sebeple meydana gelen zararının karşılanması için yetkisiz temsilcinin kusursuz sorumluluğuna başvurulmaktadır. Temsil olunanın onayı, yetkisiz temsilci ile muhatap üçüncü kişi arasında yapılan hukuki işleme geriye etkili geçerlilik kazandırmaktadır. Yapılan işleme hiç onay verilmemesinden farklı olarak, temsil olunanın gecikmeli onay vermesi nedeniyle üçüncü kişinin bir zararı doğmuşsa, bu zarardan kusurlu yetkisiz temsilci sorumludur. Yetkisiz temsilcinin söz konusu sorumluluklarının esası culpa in contrahendoya dayanmaktadır. Culpa in contrahendo sorumluluğu, taraflar arasındaki sözleşme öncesi güven ilişkisinden doğan yükümlülüklerin ihlâl edilmesi sebebiyle ortaya çıkan hukuki ihtilâfı düzenlemektedir. Bu nedenle, asıl sözleşme kurulmuş olsun veya olmasın yetkisiz temsilcinin sorumluluğu bu esasa dayalı olarak belirlenmektedir.

---