Türkiye Adalet Akademisi Dergisi

Yazarlar: Ahmet Cahit İYİLİKLİ

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Tasarruf İşlemi,Tescilsiz İktisap,İhalenin Feshi

Özet: Hukuk yargılamasında her bir dava ikâmesini kural gereği tasarruf işlemi muamele olarak nitelemek doğru olmayacaktır. Zira özel hukukta subjektif hakkın himayesine matuf dava ikâmesi hukukî korunma talebine mündemiçtir. Buna karşılık, davanın mesmu olması tasarruf ehliyeti ve tasarruf yetkisinin varlığına muhtaçtır. Maddî hukukta tasarruf işlemi tanımlanmamakla birlikte bir hakkın özüne doğrudan ve kesin bir şekilde etki ederek söz konusu hakkı devreden, tüketen, sona erdiren, sınırlayan yahut içeriğini değiştiren bir fonksiyonu haizdir. Türk Medenî Kanunu’na göre taşınmazların iktisabı tapu siciline tescil ile mümkün olmasına karşın istisnaî hâllerde taşınmazın mülkiyeti tescil dışında da kazanılmaktadır TMK. m. 705/2 . Bu ihtimallerde, mülkiyetin tescilden önce kazanılmasına karşın, tasarruf işlemleri yani tescil dışı kazanılan taşınmazın temlik edilmesi ancak tescilden sonra mümkün hâle gelecektir. Tescil yapılmaksızın taşınmazın tasarruf edilememesine ilişkin emredici düzenleme, taşınmazın mülkiyetinin haricî satım ve devredilmesine engel olma, bir diğer ifade ile taşınmazın mülkiyetinin geçerli bir hukukî sebebe mebni olarak tescilini sağlama ve bağlayıcı olmayan ya da hukukî sebepten yoksun bir sebebe yani yolsuz tescile engel olma iradesine matuftur. Kaldı ki taşınmazın mülkiyetinin devrinin doğru ve geçerli bir hukukî sebebe dayanması, kamu düzeni ile doğrudan ilgilidir. Nitekim devletin bu noktadaki sorumluluğu da doğrudan aslî ve temel bir yükümlülüktür. Dolayısıyla taşınmazın mülkiyetinin tescil dışı kazanıldığı istisnaî hâllere binaen taşınmazın mülkiyetini iktisap eden kişinin söz konusu mülkiyet hakkına dayanarak bu hakkı muhafaza edip tescilini kolaylaştırmaya hizmet eden şikâyet niteliğindeki ihalenin feshi talebi, mülkiyet hakkının korunmasına matuf bir usulî dava hakkı olduğundan, tasarruf işlemi olarak değerlendirilemeyecektir

---