Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Yazarlar: Oğuzhan YÜKSEL, Vahit YİĞİT

Konular:Sosyal

Anahtar Kelimeler:Ağız ve Diş Sağlığı,Etkinlik,Tobit Analizi,Veri Zarflama Analizi

Özet: Ağız ve diş sağlığı, genel sağlık ve yaşam kalitesinin göstergelerindendir. Ağız ve diş hastalıkları küresel halk sağlığı problemlerinden olup,sık görülen bulaşıcı olmayan hastalıklardandır. Bu araştırmanın amacı, Sağlık Bakanlığı’na bağlı Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri (ADSM)’nin 2014-2018 dönemindeki etkinlik düzeylerini saptamaktır. Araştırmada yöntem olarak, ADSM’lerin teknik verimliliğini ölçmek için Veri Zarflama Analizi (VZA) CCR yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca etkinliğe etki eden faktörlerin tespit edilebilmesi için Tobit analizi yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’de, 2014-2018 yılları arasında faaliyetini aralıksız sürdürmüş, ünit sayısı 50 ve üzerinde olan Sağlık Bakanlığı’na bağlı ADSM’ler oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem seçilmemiş, evrenin tamamına ulaşılmıştır. Girdi olarak ünit sayısı ve toplam diş hekimi sayısı; çıktı olarak ise muayene sayısı, diş çekimi sayısı, konservatif tedavi sayısı, endodontik tedavi sayısı değişkenleri kullanılmıştır. 2014-2018 VZA verimlilik skorları yıllara göre sırasıyla ortalama 0,750, 0,782, 0,759, 0,733, 0,716 olarak tespit edilmiştir. VZA’da elde edilen etkinlik skorları bağımlı değişken olarak alınarak Tobit analizi yapılmış ve sonuçlar yorumlanmıştır. 2018 yılına ait VZA sonuçlarında; girdi değişkenlerinden ünit sayısının %21,81 ve toplam diş hekimi sayısının %24,17 oranında azaltılması önerilmektedir. Çıktı değişkenlerinden endodontik tedavi sayısının %34,59, muayene edilen hasta sayısının %3,45 ve konservatif tedavi sayısının %2,77 oranında artırılması gerektiği görülmektedir. 

---