bab Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design
Yazarlar: Hatice Aslıhan ÇITLAK, Mine ESMER
Konular:Mimarlık
Anahtar Kelimeler:Gazipaşa mahallesi,Trabzon,19.yy sivil mimarisi,Koruma,Sürdürülebilirlik
Özet: Trabzon’daki Gazipaşa Mahallesi, 19. yüzyılda inşa edilmiş, dönemlerinin mimari özelliklerini taşıyan ancak bazıları çok iyi korunamamış olan çok sayıda yapıya ev sahipliği yapmaktadır. Bu yapılar içinde dikkat çekici örneklerden biri olan ve özgün niteliklerini çoğunlukla koruyabilmiş olan Kurşunoğlu Konağı, 19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Yapı sadece tekil olarak değil bulunduğu çevre ile de bütüncül değerler sunmaktadır. Bu makale kapsamında bu değerleri vurgulamak ve Trabzon’un mevcut kültürel turizm potansiyeli değerlendirilerek; bu potansiyelin yapının korunmasına nasıl katkı sağlayabileceği ortaya konmak istenmiştir. Kurşunoğlu Konağı, Gazipaşa İlçesi'nin kuzeyinde, 239 ada, 16 parselde yer alır. Binanın güneyinde, bitişik nizamda, nitelikli bir ek yapısı vardır. Bir bodrum, 2 normal kat ve 1 çatı katından oluşan konak, müstakil bir düzendedir ve taş bahçe duvarları ile çevrilidir. Orta sofalı plan tipindeki yapının, dış duvarları yığma taş; yer ve tavan döşemeleri ahşap konstrüksiyondur. Konak ve ek yapısı, zaman içinde bazı değişiklikler ve bozulmalara uğramıştır. Sadece iç mekanda değil, aynı zamanda konağın cephelerinde de tarihi konağın estetik değerine zarar veren ve uygun olmayan bazı ekler görülür. Çalışma sonucunda, öncelikle hasarlı kısımların onarılması ve yapının uygun olmayan eklerden temizlenmesi önerilmektedir. Fiziksel onarım sonrasında, binanın planını değiştirmeden, ek yapısı ile ana yapıdaki bazı odaların Air-bnb gibi web sitelerinden kiralanarak, butik bir otel gibi hizmet vermesi düşünülmüştür. Bu yeni işlev önerisi, yapının konut olan asıl işlevini değiştirmeyecek ve dahası, günümüzde atıl durumda bulunan ek yapısının kullanılmasına olanak verecektir. Bu sayede yapının düzenli bakım-onarımının sağlanabilmesi için aileye bir gelir sağlanacaktır. Bu makalede ele alınan Kurşunoğlu Konağı’nın estetik, tarihi ve minari özellikleri, Gazipaşa semtinin 19. yüzyıl sivil mimarisinin genel özelliklerini özgün detayları ile yansıtmaktadır. Bu nedenle, bu değerli sivil mimarlık örneğini korumak ve sürekli bakım ve onarım yaparak onu gelecek nesillere aktarmak büyük önem taşır. Kurşunoğlu Konağı için bu öneri gerçekleştirilebilirse, bunun Gazipaşa'nın diğer tarihi yapıları için de sürdürülebilir model oluşturması hedeflenmektedir.