bab Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design
Yazarlar: Fatmanur KESİKBAŞ, Nevnihal ERDOĞAN
Konular:Mimarlık
Anahtar Kelimeler:İzmit,Osmanlı dönemi,Kasr-ı Hümayun,Mimari,Saray bahçesi
Özet: Üç bin yıllık tarih içinde Helen, Roma, Bizans uygarlıklarının yanı sıra Osmanlı döneminde de önemli konaklama ve ticaret merkezi olan İzmit; külliyeleri, camileri, hamamları, çeşmeleri, askeri ve idari yapıları, tarihi mahalle ve evleri ile tarihsel değer bakımından zengin bir kenttir. Günümüzde işbu Osmanlı eserlerinin büyük çoğunluğu ayaktadır. İzmit’te Osmanlı döneminden kalan ilk saray IV. Murat döneminde inşa edilmiştir. Günümüzde müzeye çevrilen Kasr-ı Hümayun’un bulunduğu bu yere çeşitli dönemlerde yanıp, yıkılan farklı saray binaları yapılmıştır. Makalenin bölümlerinde Abdülaziz döneminde (1861-1876) yapılan Kasr-ı Hümayun’un tarihi, mimari, kültürel ve sosyal özellikleri ile beraber bahçesi de açıklanmaktadır. Kasr’ın bahçesindeki yapısal elemanlar: Sınır ve aydınlatma elemanları, sert zeminler, bitkiler, peyzaj mimarisi bakışı açısıyla belirlenen kriterlere göre (form, ölçü, renk, doku) değerlendirilerek sorunlar ortaya konulmaktadır. Sonuçta bu sorunların çözümüne yönelik geliştirilecek peyzaj mimarlığı projelerinin nasıl olması gerektiği üzerine tartışılmaktadır. Çalışmada, literatür taraması yapıldı, saha çalışmasından elde edilen veriler toplanarak analiz edildi (fotoğraflar, çizim ve krokiler vs. ), rölöve ve restorasyon projelerinin mimari analizi yapıldı, peyzaj kriterlerin belirlendi ve bahçe yapı elemanları bu kriterlere göre değerlendirildi. Makalede, Osmanlı döneminde “Küçük Saray” da denen av köşklerininönemlilerinden biri olan İzmit’in Kasr-ı Hümayun Sarayı tarihsel dönemleri ile birlikte, mimari yapısı, bahçe özellikleri ve peyzaj mimarisi değerlendirilmektedir.