Uluslararası Eğitim ve Tarih Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: ["Kibar TAŞ"]
Konular:-
DOI:10.29228/eta.70638
Anahtar Kelimeler:Alevilik,Bektaşilik,Araştırmalar,Osmanlı,Cumhuriyet
Özet:
Anadolu'da Alevilik-Bektaşilik çalışmaları, 19. asrın ortalarından itibaren, ilk olarak yabancılar tarafından yapılmıştır. Bunun sebebi, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş sürecinde mücadele içinde olduğu Batılı güçlerin, devletin sınırları içindeki farklı unsurlara yönelik politikaları idi. Bu amaçla yabancı güçler, imparatorluk sınırları içinde yaşayan Alevi ve Bektaşilerle ilgili Rumeli’de ve Anadolu’da alan araştırmaları yaptılar ve kendi çıkarları doğrultusunda tezler öne sürdüler. Bunlara karşı, özellikle "İttihat ve Terakki" zamanında devlet de kendi çalışmalarını başlatmıştır. Bu doğrultuda, Anadolu’daki Alevi aşiretleri ve bu aşiretlerin ırkı ve inancı hakkında çok sayıda araştırmalar yaptırılmış ve raporlar hazırlatılmıştır. Bu tür araştırma ve raporlar Cumhuriyet döneminde de devam etmiştir. Hatta 1970’lerde dahi bu raporlara rastlanır.
1980’lerden itibaren ise Alevilik-Bektaşilik hakkındaki araştırmalar oldukça artmıştır. Bu çalışmaların çoğunluğu ise Alevilerin kendileri tarafından yapılmaya başlanmıştır. Böylece, Alevilerin kendi inançlarını, kendi yaptıkları alan araştırmaları ile anlatmaları, daha gerçekçi verileri ortaya çıkarmıştır. Çünkü yapılan alan araştırmalarının kayıt altına alınması ve bu kayıtların basında yayınlanması, Alevilerin ve inanç ritüellerinin daha yakından tanınmasını sağlamıştır. Sonuçta bu inanca yönelik asırlarca devam eden önyargıları da azaltmıştır.
Bu çalışmada, Osmanlının son zamanlarından günümüze kadar, Alevilik ve Bektaşilik hakkında yapılan çalışmalar üzerinde durulmuştur. Ancak hepsini ele alma olanağı olmadığı için, konuyla ilgili belli başlı araştırmalara yer verilmiştir.