KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: ["Zehra ÇANKAYA BAYRAKLI"]

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Âdile Sultan,Para Vakıfları,Kur’an-ı Ke- rim Okuma Vakfı,Nakşidil Valide Sultan Türbesi

Özet: Âdile Sultan Osmanlı Padişahı II. Mahmud’un kızı olarak sarayda üst düzey eğitim almış, Sultan Abdülmecid, Abdüla- ziz, V. Murad ve Sultan Abdülhamid’in hükümranlık dönemle- rini görmüş, yazmış olduğu divanıyla Osmanlı hanım sultanları arasında önemli bir yere sahip entelektüel bir kadındır. Ayrıca döneminde kadınların toplumda çok fazla görünür olmamasına rağmen Âdile Sultan yaptırmış olduğu hayır eserleriyle, katıldığı meclisler, yapmış olduğu ziyaretlerle, düğünüyle hatta vefatıyla hep kamunun yoğun takip ettiği bir kişilik olmuştur. Görkemli, şatafatlı bir yaşam süren Âdile Sultan’ı yakınlarının ard arda ge- len ölümleri daha mütevâzı, hayırsever ve fukaraperver bir insa- na dönüştürmüştür. Bu makale Âdile Sultan’ın Nakşidil Valide Sultan’ın türbesinde sabah namazlarında Kur’an-ı Kerim okun- ması için kurmuş olduğu vakfını konu edinmektedir. Bir para vakfı olan bu vakfın vakfiyesinde okunan Kur’an-ı Kerim’lerden hâsıl olacak sevabın Âdile Sultan’ın annesi Zernigâr Kadın Efendi’ye ve babaannesi Nakşidil Valide Sultan’ın ruhuna hediye edil- mesi istenmektedir. Ayrıca Âdile Sultan vakfiyesinde bizzat ken- disine hayattayken selameti, öldükten sonra ise ruhu için okunan Kur’an-ı Kerimlerin armağan edilmesini istemektedir. Bu vakıf iki yönüyle dikkat çeker: Öncelikle küçük ölçekli vakıfların ku- rulmasına imkân sağlayan Osmanlı vakıf sistemindeki para va- kıflarının pratikteki uygulamasını göstermektedir. Diğer yandan ağırlıklı olarak kadınlar tarafından vefat etmiş yakınlarının ruh- larına hediye edilmek üzere türbe gibi mekânlarda gerçekleştiri- len Kur’an tilaveti vakıflarının bir örneği olmasıdır. Bu vakıflar vakfedenin vefat eden yakınına vefâsını gösterir.

---