İran ve Turan Tarihi Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: ["Mohammad RAZZAGHI"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Zunuzi,Cafer bin. Zeynelabidin Karacadaği,Nadir Eserler Kütüphanesi,NEKFY00001.,RİYAZÜ’L-CENNE
Özet: Riyazü’l-Cenne, XVII. yüzyılın sonlarında başlayıp XIX. yüzyılın başlarında biten, ansiklopedi mahiyetindeki Farsça bir eserdir. Eser Zunuzi tarafından Hoy şehrinde, bilimsel bir yöntemle kaleme alınmıştır. İran ve Türkiye’de bir mukaddime, “ravza” olarak adlandırılan sekiz bölüm ve sonuç kısmından oluşan bu eserin üzerinden istinsah edilmiş farklı nüshalar bulunmaktadır. Mezkur nüsha, bugüne kadar bilinen en eski nüsha Tahran’da Melik Müzesi’nde bulunan 4380 numaralı, Katib Abbas Ali Selması tarafından Hicri 19 Muharrem 1265 yılında tahrir edilmiştir nüshadır. Türkiye Cumhuriyeti İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde Farsça elyazmalar bölümündeki ilk demir baş olan bu değerli ve önemli elyazması, Katib Cafer bin Zeynelabidin Karacadaği tarafından Hicri 30 Ramazan 1242 (M. 27 Nisan 1827) yılında istinsah edilmiştir. İstanbul Üniversitesi’nde bulunan Riyazü’l-Cenne adlı eserle birlikte en eski nüshanın 1242 tarihli olduğu tespit edilmiştir. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde 2021-2022’de yapılan sayımda, 1617 adet çok değerli ve nadir Farsça eserin bulunduğu tespit edilmiştir. Makalede tanıtacağımız eser Behmen Mirza Koleksiyonu’nun Türkiye’de ilk eseri olarak takdim edilmektedir. Çünkü bugüne kadar İran’daki elyazmaları uzmanları nezdindeki genel kanaate göre Behmen Mirza’ya ait Kaçar Kütüphanesi’nde bulunan kitaplar Tiflis’tedir. Ama bu eserin bilim dünyasına tanıtılmasıyla beraber Behmen Mirza’ya ait Kaçar Koleksiyonu’nun bir kısım eserlerinin farklı kütüphanelerde de bulunabileceği görülmüştür. Eserin bir diğer önemli yönü ise nüshanın eksiksiz bir şekilde sekiz ravzayı da içerisinde bulundurmasıdır. Bu makalemizde esere, müstensihe, Behmen Mirza ve koleksiyonuna dair genel bilgiler verildikten sonra her bir ravza ayrı ayrı ele alınacak ve hakkında detaylı bilgi verilmeye çalışılacaktır.