Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Yazarlar: ["Hasan KÜÇÜKOSMAN"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Hadis,Sünnet,Re’y,Tirmizî,Hanefî
Özet: Bu çalışma, hadis tarihinin altın çağı olarak bilinen hicrî üçüncü asırda yaşayan Tirmizî’nin, Hanefî düşüncesine ve ehline olan bakışını ele almaktadır. Mihne süreciyle beraber Hanefîlere karşı başlatılan olumsuz havayı teneffüs eden Tirmizî’nin eserlerinde bu düşünce yerilmiştir. Tirmizî’nin eseri fıkhî bilgileri ve ihtilafları ihtiva etmiş olmasına rağmen Hanefîlerin görüşü genellikle Kûfe ehli içerisinde sayılmıştır. Bu kimseler arasında Hanefîlere yakınlığıyla bilinen İbnü’l-Mübarek ve Vekî b. el-Cerrâh gibi isimlerin görüşleri verilirken Hanefîleri yeren rivayetler de bu kimselerden gelmiştir. Tirmizî, hadis ehline itiraz ettiği yerlerde Hanefîlerin düşüncesine sahip olmuş olsa da onların rivayetle amel ederek bu sonuca ulaştığını söylememiştir. Özellikle mihne sürecinden etkilenen Ahmed b. Hanbel, Humeydî ya da Buhârî gibi âlimlerden ilim alması kendisinin bu şekilde tavır sergilemesine sebebiyet vermiştir. Ancak Tirmizî’nin hocaları arasında Hanefîlerle bağlantısı bulunan râvilerin olması ya da Hanefî fıkhının İslâm dünyasında etkin olduğu dönemde yazılı kaynaklarla bu kültüre ulaşması iki düşünceyi birbirinden net çizgilerle ayırmamıza engel olmaktadır. Hatta hocalarının itirazlarına bakıldığında Tirmizî’nin itirazları daha az olmakla beraber bunların bir kısmı Tirmizî’ye aitken diğerleri kendisinden önce nakledilen rivayetlerden ibarettir.