Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi
Yazarlar: ["Hasan Ali DİKEN"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Kültür,Gelenek,Gelenek Kültürü,Halk Ekonomisi,Halk Yaşamı.
Özet: Halk ekonomisi, halkın kendine özgü geçim standartlarını tesis etmek maksadıyla oluşturduğu geleneksel üretim ve tüketim alışkanlıklarının tümünü içeren bir sistemin adıdır. Bu doğrultuda, halk, kendi ekonomik kaynaklarını yaratmaktadır. Dolayısıyla halk ekonomisi, halkın, kendine has iktisadî gereksinimlerini gidermek amacıyla vücuda getirdiği davranışların genel bir toplamıdır. Halkın ekonomik kapsamdaki geleneksel alışkanlıkları ve davranışları, halk ekonomisinin “alternatif” bir ekonomi modeli olarak şekillenmesinde büyük birer öneme sahiptir. Zira halkın, geleneksel kanallara istinaden benimsediği bir kısım faktörleri bünyesinde barındıran halk ekonomisi mefhumu bahse konu çerçevedeki yol, yöntem, metot, usul, araç, gereç, alet, edevat ve benzeri katmanlara bağlı olarak inşa edilen bir süreci içine almaktadır. İlgili minval üzere, halk ekonomisi, belli bir gelenek kültürünü de yaratması ve yaşatması münasebetiyle halkbilimi veya folklor ilminin ilgi alanına girmektedir. Nitekim halk ekonomisi, zamanla folklor ilminin iktisat ilmine temas etmesinin bir neticesi olarak folklorun çalışma kadrosuna da dâhil edilmiştir. Mevzubahis eksene yönelik olarak, geleneksel zeminlerde temin edilen belli başlı ekonomik kaynaklar, kimi kurallara dayandırılmak kaydıyla halk ekonomisi kavramını ortaya çıkarmıştır. Bu durum ise halk ekonomisi mefhumunun, halkbilimi disiplini içerisinde değerlendirilmesinin önünü açmıştır. Bahsedilen bağlama binaen, halkbilimine temel teşkil eden “halk kültürü”nün en önde gelen unsurlarından biri olan halk ekonomisi, sosyokültürel ve sosyoekonomik yapıların birincil dereceden belirleyicisi ve yönlendiricisi olarak dikkat çekmektedir. Özellikle kırsal yaşam alanlarında vuku bulan alternatif ekonomi modelleri, büyük ölçüde halk ekonomisine bağlı olarak teşekkül ve tekâmül eden bazı uygulamalar vasıtasıyla mümkün olabilmektedir. Söz konusu açıdan bakıldığında, halk ekonomisinin, gelenek kökenli bir arka plana sahip olduğunu ifade etmekte yarar vardır. Bu çalışmada, iktisadî esaslı gelenek kültüründen ileri gelen belli ögeler, halk ekonomisinin kültürel sürekliliğe yaptığı bir kısım katkılar minvalinde ele alınacaktır. Dolayısıyla da halk ekonomisi nosyonu, halk sathındaki birtakım özelliklerinden hareketle değerlendirilecektir. Malum istikameti takiben, halk ekonomisinin gelenek kültürünü besleme potansiyeli noktasındaki yeri, değeri ve önemi bu yönde cereyan eden kültür değişmeleri de dikkate alınarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.