Uluslararası İdil - Ural ve Türkistan Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: ["Nuryağdı SOYER"]

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Türkmenlerin kökeni,Oğuz Han,Güney Türkistan,Afganistan Türkmenleri

Özet: Bu makalenin amacı Türkmenlerin kökeni hakkındaki görüşleri değerlendirmek ve onların Afganistan’a yerleşme süreçlerini ortaya çıkarmaktır. Makalede tarama, tahlil ve sentez yöntemleri kullanılmıştır. Oğuz Türklerinin atası olduğu kabul edilen efsanevi Oğuz Han’a dayanmaktadır. Bazı Oğuz kabileleri için X. yıldan itibaren Türkmenler diye bahsedilmeye başlanmıştır. Bu kabileler için bir müddet Oğuz ve Türkmen kelimeleri eş anlamlı olarak kullanılırken daha sonra onlara Türkmenler denilmiştir. Türkmenlerin asıl vatanı, Orta Asya’da Ceyhun nehri ile Hazar Denizi arasında uzanan bozkırlardır. Eskiden göçebe yaşam tarzına sahip olan ve hayvancılıkla uğraşan Türkmenler, hayvanlarıyla beraber Orta Asya bozkırlarında farklı sebeplerle hep göç etmişler ve yerleşik hayata geçmeleri epey zaman almıştır. Afgan Türkistanı da denilen Afganistan’ın kuzey bölgesi aslında büyük Türkistan’ın doğal bir parçasıdır. Bu yüzden Güney Türkistan da denilen bu bölgede hep Türkler yaşamıştır. Günümüzde de çoğunluğunu Özbekler ve Türkmenlerin oluşturduğu birçok Türk boyu bu bölgede dillerini, geleneklerini ve kültürlerini yaşatmaktadırlar. Günümüzde idari birim olarak 34 vilayete bölünen Afganistan’ın 10 vilayetini kapsayan Afgan Türkistanında Türkçe bilen birisi dil sorunuyla karşılaşmamaktadır. Çoğunluğu 1920’li ve 30’lu yıllarda, Sovyetlerin zulmünden kaçarak, günümüz Türkmenistan Cumhuriyeti topraklarından göç edip Afganistan’a yerleşmiş olan Türkmenler, Afganistan’ın kuzey bölgesini kendilerine kalıcı yaşam yeri olarak seçmişlerdir.

---