YOBÜ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ DERGİSİ
Yazarlar: ["Handan TOPAN", "Özlem CEYHAN"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Basınç yaraları,Güncel yaklaşımlar,Kanıt
Özet: Basınç yaraları sıklıkla görülen önlenebilir önemli bir sağlık problemidir. Basınç yaraları, uzun süren yatışa bağlı olarak kemik çıkıntılarında oluşan yaralardır. Basınç yarası olan hasta fizyolojik, psikolojik ve fiziksel açıdan olumsuz olarak etkilenmektedir. Bu durum basınç yarası olan hastanın yaşam kalitesinin azalmasına neden olmaktadır. Basınç yarası gelişen hastaların hastanede yatış süreleri uzamaktadır. Yatış süresinin uzaması ile uygulanan bakımın maliyeti artmaktadır. Bu durum ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilemektedir. Hastalarda morbidite ve mortalite oranlarında da artış görülmektedir. Basınç yaraları önlenebilir bir sorun olmasına karşın görülme sıklığı yüksek bir sağlık sorunudur. Burada temel amaç basınç yarasının gelişmeden önlenmesini sağlamak, basınç yarası gelişmiş ise erken dönemde tanılayıp tedavi sürecini başlatmaktır. Basınç yaralarının erken dönemde belirlenmesi ve tedavinin/bakımın uygulanması sonucu basınç yarası görülme oranı azalmaktadır. Tedavi sürecinde ilk basamak cilt değerlendirmesi yapmaktır. Cilt değerlendirmesi basınç yarası gelişmesi açısından riskli bölgelere yapılmalıdır. Hasta yakınları cilt değerlendirmesi konusunda bilgilendirilmelidir. Hastaların yeterli ve dengeli beslenmeleri de yara iyileşmesi açısından önemlidir. Basınç yaraların önlenmesinde ve tedavisinde yeterli ve dengeli beslenmenin etkili olduğu belirlenmiştir. Basınç yarası gelişme riski olan hastalarda beslenme takibi yapılmalıdır. Pozisyon değişikliği yapmak, uygun destek yüzeyin kullanılması da basınç yaralarının önlenmesinde ve tedavisinde etkili yöntemlerden biridir. Çalışmalarda birden çok destek yüzeyinden söz edilmiş ve bunlar birbiri ile kıyaslanmıştır. Basınç yaralarını önlemek ve tedavi etmek için birden çok alternatif yöntem bulunmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu yöntemlere yenileri eklenmektedir. Bunlardan en yenileri; basınç haritalama teknolojisi, soğuk atmosferik plazma uygulaması ve plateletten zengin plazma jel uygulamalarıdır. Bu derlemede basınç yaralarının tedavisinde kullanılan güncel yaklaşımlar ve bu yaklaşımların kanıtları hakkında bilgi verilmesi hedeflenmiştir.