Sosyoloji Dergisi
Yazarlar: ["Eren ALKAN"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Tiyatro sosyolojisi,Anglo-Amerikan edebiyat,Tiyatro,Shakespeare,T. S. Eliot,Kamusal şiddet
Özet: Başlangıcından itibaren Batı yazınının ana temalarından olan şiddet, tiyatronun da önemli bir parçası olarak sahnelenmiş ve oyunlar, insanın özündeki şiddete bir ayna tutma görevi üstlenmiştir. Elizabeth Çağı tiyatrosunda görüldüğü gibi şiddetin pek çok hikâyeyi biçimlendirdiği gözlemlenmiştir. Kamusal şiddetin tiyatroda artan bir şekilde sahnelenmesinin, yansıtılmasının ve eleştirilmesinin temelinde Batı toplumlarındaki bireycilik ve aydınlanma hareketinin yüzyıllar boyunca gelişmesi fakat bununla ters orantılı olarak kamusal düzenin, uyguladığı şiddet seviyesini artırması vardır. Bu orantının, Batı medeniyetinin bir uzantısı fakat benimsediği disiplinler ve kültürel dokusu bağlamında ortaya çıkan farklılaşmalar neticesinde özellikle Anglo-Amerikan kültürde görülmesi, Anglo-Amerikan tiyatro sahnesini de diğer ulusların şiddeti yansıtış biçiminden farklılaştırır. Bu nedenle; bu çalışmada modern Amerikan tiyatrosunda kamusal şiddetin birey üzerindeki etkisini, oyunlarının metinlerine taşıyan, otorite ve kamusal şiddetin çeşitli şekillerini ve boyutlarını tartışan T. S. Eliot mercek altına alınacaktır. Bu nedenle, bu çalışma kapsamında, Eliot’ın Katedralde Cinayet (1935) oyununda -oyunun Shakespeare tiyatrosu ile arasındaki benzerliği bağlamında tartışılması koşuluyla- “kamusal şiddet”in birey üzerindeki yansımasının incelenmesi ve tartışılması amaçlanmaktadır. Metedolojisini de kamusal şiddetin birey üzerindeki etkisi sosyolojik ve psikolojik açılımları da gündeme getirdiği için, Yeni Tarihçilik ve Psikoanalitik kuramların ışığında oyunun yakından betimsel incelenmesi ve çözümlenmesi oluşturacaktır. Bu çalışmanın ana referansı olarak tasarlanan Katedralde Cinayet oyununun; yazıldığı dönemin ruhunu ne derece yansıttığı ve bu unsurlardan temellenen kamusal şiddetin bireyin bilincine ve psikolojisine olan etkisini nasıl ele aldığı, tarihsel art alanlarıyla paralel olarak ele alınacaktır. Dolayısıyla, kamusal şiddeti en iyi yansıtan yazarlardan birisi olarak Eliot’ın yukarıda adı geçen eserinin okuyucuya, bu olgunun açılımı, nedenleri ve sonuçları bağlamında şiddetin Amerikan tiyatrosundaki yerini aktarabileceği umulmaktadır.