Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: ["Onur Cem DOĞRU"]
Konular:-
DOI:10.38002/tuad.1086553
Anahtar Kelimeler:Davranış Değiştirme Teknikleri,Kısa Mesaj,Müdahale,Aktif Ulaşım
Özet: Aktif ulaşımın hem bireyler hem de toplumlar için pek çok yararı vardır. Bu alanda yapılan müdahale çalışmalarının sayısı günden güne artsa da bu müdahaleleri uygulamak, ‘aktif bileşenlerini’ tespit etmek ve/veya tekrar uygulamak her zaman kolay olmamaktadır. Bu çalışma Kontrol Teorisi’ne dayanan davranış değiştirme tekniklerini (hedef koyma (davranış), eylem planlama, davranışın öz-izlenmesi) SMS mesajlarıyla ileterek aktif ulaşımı arttırmayı amaçlayan iki müdahale çalışmasını sunmaktadır. Çalışma 1 kiralanan bisikletlerin kullanımını arttırmayı amaçlamıştır. Katılımcılar kısa mesajlarla üç davranış değiştirme tekniğinin kısa uygulandığı (n = 26), 1 davranış değiştirme tekniğinin uygulandığı (n = 29), veya hiçbir davranış değiştirme tekniğinin uygulanmadığı (n = 40) gruplardan birine seçkisiz olarak atanmışlar ve ilk anketten bir ay sonra ikinci ankete katılmışlardır. İki müdahale grubu birleştirilerek kontrol grubuyla karşılaştırıldığında etkinin anlamlı olduğu görülmüştür. Çalışma 2 geliştirilen müdahalenin araba kullanma davranışını azaltıp azaltamayacağını test etmiştir. Katılımcılar 3 davranış değiştirme tekniğinin uygulandığı (n = 29), veya hiçbir davranış değiştirme tekniğinin uygulanmadığı (n = 32) gruplardan birine rastgele olarak atanmışlardır. İlk anketten bir ay sonra doldurulan ikinci ankette katılımcılara geçen süre boyunca kaç kez arabayla işe/okula gidip geldikleri sorulmuştur. Yapılan müdahale çalışmasının marjinal derecede anlamlı olduğu görülmüştür. Her ne kadar düşük katılımcı sayılarına sahip olsalar da yapılan bu iki müdahale çalışması göstermiştir ki kısa mesajlarla iletilerek uygulanan davranış değiştirme teknikleri aktif ulaşımın arttırılması için kullanılabilir. Psikososyal müdahale çalışmalarını kısa mesajlarla iletebilmenin uygulama kolaylığı ve ucuzluğu da göz önüne alındığında, bu tür müdahale çalışmalarının toplum sağlığına potansiyel etkileri oldukça yüksek olabilir.