Oğuz Türkçesi Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: ["Emin Erdem ÖZBEK"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Türk dili,Yoğurt,Etimoloji,Morfoloji,Tarihî Türk lehçeleri,Çağdaş Türk lehçeleri
Özet: Türk kültüründe hayvancılığa bağlı olarak süt ve süt ürünlerinin önemli bir yeri vardır. Buna bağlı olarak da Türk dilinde bu konuyla ilgili zengin bir söz varlığı oluşmuştur. Bu söz varlığı ögeleri başka dillere de geçmiş; özellikle “yoğurt”, Türk dilinin bir verintisi olarak pek çok dilde yer almıştır. Türk dili tarihine bakıldığında yoğurt sözcüğünün Eski Türkçeden itibaren metinlerle takip edilebildiği görülür. İlk örneklerine Eski Uygur Türkçesi metinlerinde rastlanan sözcük, çağdaş Türk lehçelerinin pek çoğunda çeşitli fonetik farklılıklarla yaşar. Bazı lehçelerde ise yoğurt sözcüğü kullanılmaz, onun yerine başka sözcükler kullanılır. Sözcüğün lehçelerdeki dağılımına bakılarak Oğuzcaya özgü bir unsur olduğu, kaynaklarda dile getirilmiştir. Bu çalışmada Türk kültüründe önemli yeri olan yoğurt sözcüğünün etimolojisi, önceki çalışmalardan da yararlanılarak yapılmaya çalışılmıştır. Giriş bölümünün ardından ilk olarak sözcüğün tarihî Türk lehçelerinde, daha sonra çağdaş Türk lehçelerindeki biçimleri gösterilmiş; ardından sözcüğün yapısı ve kökeniyle ilgili bölüme yer verilmiştir. İnceleme sonucunda sözcüğün yogur- “yoğurmak” fiiliyle ilgili olduğu görülmüş; bunun gerekçeleri yapısal ve semantik olarak açıklanmaya çalışılmıştır.