ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi
Yazarlar: ["Stephen HALLIWELL"]
Konular:-
DOI:10.46372/arts.1109732
Anahtar Kelimeler:Anlatı,Anlatıbilim,Mimesis,Diegesis,Sanat,Tiyatro
Özet: Bu makale, Stephen Halliwell’in The Living Handbook of Narratology’de yer alan 2014 tarihli “Diegesis-Mimesis” isimli makalesinin Türkçe çevirisidir. Anlatıbilim alanının anlatmak/göstermek (telling/ showing) olarak karşıladığı diegesis/mimesis terimleri ilk kez Platon’un Devlet’indeki bir pasajda bir arada kullanılmıştır. Sonrasında Aristoteles, Poetika adlı eserinde terimleri kendi bağlamınca yeniden kullanır fakat bu kullanım kimi noktalarda Platoncu izler taşıyor olmakla birlikte, kimi bakımlardan münferit yeni bağlamlarıyla Devlet’deki kullanımdan ayrışır. Günümüzde bu dikotomi, anlatıbilim alanının tayin ettiği dar karşılıklarıyla dolayıma girmiştir. Öte yandan Platon’un Devlet’i referans alındığında Sokrates tarafından çizilen temel ayrımın standart modern kullanımdaki gibi tümüyle “göstermek” ve “anlatmak” arasında olmadığı görülmektedir. Dahası, Antik Çağ’daki bu ilk kullanımlarından itibaren, eleştirel düzlemde kategorik bir çift olarak terimlerin uzun ve kimi zaman ziyadesiyle karmaşık kullanımlarının tarihi, günümüze kadar uzanmaktadır. Bu makalede Stephen Halliwell, söz konusu bu karmaşayı, Sokrates’in görüşlerinin aktarıldığı/yorumlandığı Platon’un Devlet’ine ve Aristoteles’in Poetika’sına odaklanarak ortaya koymakta, terimlerin Orta Çağ ve Rönesans’taki kullanımlarına değinmekte, modern anlatıbiliminin indirgemeci kategorizasyonu kaynaklı açmazlara dikkat çekmekte, ve son olarak, konu üzerine çalışmak isteyen araştırmacılara alanda gördüğü boşlukları işaret etmektedir.