Danişname Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi

Yazarlar: Harun KILINÇASLAN

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Kelam,Kur'An,Akıl,İlim,Medeniyet,Hüseyin Atay

Özet: Bu çalışmada, Cumhuriyet döneminin önde gelen bir ilim siması olarak Hüseyin Atay’ın kelâm ilminin temel meseleleri bağlamında yeni bir medeniyet tasavvurunun imkânı açıklanmaya çalışılmıştır. Atay, Kur’an ve akıl merkezli bir metodoloji benimsemektedir. Bu yapısıyla onun söyleminin, Müslüman düşüncenin yenilenmesi ve yeni bir medeniyete ihtiyacın olduğu noktasına odaklandığını söylemek mümkündür. Bu söylemin de inşa edileceği merkezin kelâm ilmi olduğunu belirtmesi ve eleştirel okumasının merkezine bunu yerleştirmesi de ayrıca kayda değerdir. Bu noktada Atay, mezhepler üstü bir anlayışı benimsemiştir. Ayrıca sadece Müslüman âlemi değil bütün dünya, adaletin ve özgürlüğün tam anlamıyla tesis edilemediği bir realiteyle karşı karşıyadır. Bu nedenle, yeni bir medeniyet söylemi üretilmelidir. Bunu üretecek dinamikler, Müslüman düşüncenin köklerinde bulunmaktadır. Ancak Müslümanlar, ortaya koydukları tecrübe itibariyle dinamik ve sürdürülebilir bir söylem oluşturamamıştır. Bu itibarla Müslüman düşünce eleştirel olarak yeniden okunmalıdır. Bu noktada dayanılması gereken kaynaklar akıl ve Kur’an’dır. Bunların hakikatine uygun bir şekilde aktif kılınması için de üzerine iliştirilen tortulardan temizlenmesi gerekir. Bu da ancak nesnel bir ilmi bakış açısıyla yapılabilir. Bu süreci de işletebilecek sistematik yapının inşası, kelâm ilminin eleştirel ve sistem kuran yapısına döndürülmesiyle yapılabilir. 

---