Danişname Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Halil İbrahim DOĞAN
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Hadis,M. Tayyib Okiç,Sahâbe,Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler
Özet: Sahâbe, İslâm dininin yayılmasında ve günümüze ulaşmasında büyük rol oynayan, bu yolda canlarını ile mallarını feda eden ve Hz. Peygamber’i yalnız bırakmayan kimselerdir. Bu nedenle hem Kur’ân-ı Kerîm’de hem de hadislerde onlardan övgüyle bahsedilmektedir. İslâm’a inanan ilk nesil olmaları hasebiyle ilimlerin özellikle de hadisin oluşumunda sahâbenin önemli bir yeri vardır. Çünkü onlar, Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri olan hadisleri naklederek ve kısmen de olsa yazarak bizlere gelmesini sağlayan şahsiyetlerdir. Hz. Muhammed’in en hayırlı kimseler olarak belirttiği sahâbenin bu önemine binaen onlar hakkında hem müstakil hem de çeşitli eserlerin içinde olmak üzere pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çerçevede yapılan faaliyetler günümüzde de devam etmekte olup sahâbe konusuna yazdıkları kitaplarda değinen birçok âlim bulunmaktadır. Sahâbe konusunu ele alıp çeşitli açılardan değerlendiren âlimlerden biri de yakın bir dönemde yaşayan M. Tayyib Okiç’tir. O hem Balkan bölgelerinde hem de Türkiye’de I. ve II. Dünya Savaşları’nın olduğu oldukça buhranlı ve çalkantılı bir dönemde yaşamış XX. asrın önde gelen Bosnalı âlimlerindendir. Okiç, farklı ülkelerde eğitim alıp çeşitli yerlerde hocalık yaptıktan sonra Türkiye’ye gelmiş ve vefatına kadar ülkemizdeki üniversitelerde dersler vermiştir. Farklı konularda olsa da daha ziyade hadis ilmiyle alakalı arkasında pek çok eser bırakan Okiç, sahâbe ile alakalı konuları Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler adlı eserinde genişçe ele almaktadır. Ancak bu konuda bir çalışmanın olmaması nedeniyle böyle bir araştırmanın ilgili alandaki boşluğu doldurup Okiç’in sahâbe ile ilgili konulara yaklaşımı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda Okiç’in kendinden önceki bazı hadis usûlü kitaplarından oldukça fazla istifade ettiği, bununla birlikte bir konuda farklı görüşlere temas ettiği, bazı konularda literatüre ağırlık verdiği ve özellikle müsteşriklerin sahâbe hakkındaki tenkidlerine cevaplar verdiği görülmüştür.