RUSUH Uşak Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi

Yazarlar: Mehmet FATI, Mehmet Saki ÇAKIR

Konular:İlahiyat

Anahtar Kelimeler:Uşak,Tarîkat,Ahîlik,Bektâşiyye,Halvetiyye,Kâdiriyye

Özet: Kadim bir yerleşim yeri olması sebebiyle Uşak, birçok Türkmen aşiretleri ile -az da olsa- gayrimüslim unsurlara yurt olmuştur. Türklerin Anadolu’yu yurt edinmesinden itibaren Uşak, birçok tarikata ev sahipliği yapmıştır. Bunların bir kısmı günümüzde faaliyetlerini sürdürürken diğer kısmı Uşak’ta müntesibi kalmamış ve inkıraza uğramıştır. Bir dönem bölgede Ahîlik, Bektaşîlik, Halvetîlik ve Rifâîlik tarikatları, aktif iken günümüzde temsilcileri bulunmamaktadır. Öte yandan Kadirîlik, Nakşibendîlik ve Uşşâkîlik tarikatlarını yaşatan sȗfîler hâlen faaliyetlerine devam etmektedirler. Halvetîliğin etkili bir kolu olan Uşşâkıyye, Uşaklı Hüsâmeddin Uşşâkî (ö. 1001/1593) tarafından kurulmuştur. Ümmî Sinan (ö. 1067/1657) ise halîfeleriyle Halvetîliği Uşak’ta yaymıştır. Bu halîfelerden Niyâzî-i Mısrî (ö. 1105/1694) öncülüğünde başlayıp devam eden medreseler, muallimhaneler Uşak’ta tasavvufun yerleşmesine katkı sağlamıştır. Günümüzde ise daha çok Nakşibendî-Halidîliğin bazı kollarının daha aktif olduğu görülmektedir. Halkın din eğitimi ihtiyacı, bir taraftan devlet ve özel sektör tarafından açılan okullar ve kurumlarla karşılanırken diğer taraftan tarihi süreçte var olan tarikatlar, müntesiplerinin dini ihtiyaçlarını karşılamak için, tarikat faaliyetlerini dergâhlarda yürütürken, bir yandan da medreseler, vakıflar ve dernekler kurarak resmi eğitime destek sağlamışlardır.

---