Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Şeyma KÖKCÜ, Esma KOT ARTUNÇ

Konular:-

DOI:10.47834/utoad.13

Anahtar Kelimeler:Kibarlık stratejileri,Hizmet sunumları,Açılış ifadeleri,Kapanış ifadeleri,Hitap ifadeleri

Özet: Küçük k kültürünün de bir parçası olarak dil kullanıcılarının belli bir bağlamda sosyokültürel değişkenlere bağlı olarak dili nasıl kullandıklarıyla ilgili olan dilbilimsel kibarlık, dil ve kültür arasındaki ilişkiden dolayı çok sayıda çalışmada incelenmektedir. Dilde kibarlığın çeşitli yönlerden incelenebildiği bağlamlardan biri de alım satıma dayanan bildirişimlere izin veren hizmet sunumlarıdır. Bu çalışmada, mağaza çalışanlarının kullandıkları dilin Türkiye’deki çeşitli yönlerden değişen mağazalardaki yüz yüze bildirişimdeki kibarlık yönünden nasıl farklılık gösterdiği incelenmektedir. Bu bağlamda, hizmet sunumlarındaki mağaza/dükkân görevlileri tarafından kullanılan giriş ifadeleri, kapanış ifadeleri, çalışanların müşterilere seslenme ifadeleri, olumlu kibarlık ve olumsuz kibarlık stratejileri incelenmiştir. Çalışmanın katılımcıları sağladıkları hizmet ve ekonomik güç ve saygınlık yönünden yüksek ve düşük güç/saygınlık olarak çeşitlilik gösteren 10 mağazada/dükkânda çalışan görevlilerinden oluşmaktadır. Veri doğal konuşma kaydı ve gözlem yoluyla elde edilmiştir. Konuşma kayıtları yazıya döküldükten sonra söylem çözümlemesi yoluyla çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular iki dükkân/mağaza türü arasında olumlu kibarlık stratejileri bakımından bir fark olmadığını ancak bildirişime giriş, bildirişimi sonlandırma ve müşterilere seslenme ifadeleri ve olumsuz incelik stratejileri yönünden farklılıklar olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu bulgulara dayanarak Türkçede dilbilimsel kibarlığın çeşitlilik gösterdiği ve bu nedenle bu tür bağlamlarda düzgün iletişim kurabilmek için yabancı/ikinci dil Türkçe öğrenicilerinin bu çeşitliliğe ilişkin farkındalık kazanmasının önemli olduğu ileri sürülebilir.

---