Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan Bilimleri Dergisi
Yazarlar: Bülent DİRİ
Konular:Sosyal
DOI:10.51533/insanbilimleri.1016768
Anahtar Kelimeler:Eski Mezopotamya,Enfeksiyon Hastalıkları,Çivi Yazılı Metin,Tıp Tarihi
Özet: Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Fırat ve Dicle nehirlerinin arasındaki verimli toprakları içine alan; doğuda Zagros Dağları, batıda Lübnan Dağları ve Filistin, kuzeyde Toros Dağları, güneyde ise Basra Körfezi’ne kadar uzanan coğrafi bölgeye Mezopotamya adı verilir. İnsanlık ve bilim tarihine ev sahipliği yapmış olan bu coğrafya kuşkusuz tıp alanında da önemli bir birikime sahipti. Çalışmamızın tarih olarak başlangıcını ilk yazılı kaynakların sahibi olan Sumerliler oluşturmakla birlikte Akad, Asur, Babil ve Elam gibi medeniyetler çalışmamız alanına girmiştir. Yeni Asur Dönemi’ne ait Asurbanipal Kütüphanesi’nde bulunan çivi yazılı eserler kadim Mezopotamya tıbbını özetleyerek özel önem arz etmektedir. Bu çalışmada Mezopotamya tıbbıyla ilgili çivi yazılı belge ve konuyla ilgili bilimsel dokümanların günümüz enfeksiyon hastalıkları branşına göre değerlendirilmesi yapılmıştır. Enfeksiyon hastalıklarından yumuşak doku enfeksiyonu (selülit), sıtma, kuduz, lepra ve tüberkülozun konuyla ilgili Eski Mezopotamya çivi yazılı belgeleri günümüz tıp literatürü ve tıp anlayışı açısından değerlendirilmiştir. Çalışma alanına giren hastalıkların Eski Mezopotamya tıp ve sağlık anlayışındaki izleri sürülmüştür. Bu örnek hastalıklarda dahi Mezopotamya tıbbı ile ilgili sihir, büyü, ruh gibi kavramlara metinlerde sıkça rastlanabilir. Ancak bunlar arasında oldukça detaylı gözleme dayanan ve prognoz belirtme çabası içerisinde, semptomlar temelinde günümüz hastalıklarını tanımakta oldukları görülecektir. Bu çalışmada enfeksiyon hastalıkları branşına ait yumuşak doku enfeksiyonları, sıtma, kuduz, lepra ve tüberküloz hakkında değerlendirme yapılacaktır.