Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Hande ÖNGÜN, Hayriye YILDIRIM

Konular:Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

DOI:10.51536/tusbad.804950

Anahtar Kelimeler:Anne Sütü,Çölyak Hastalığı,Emzirme,Glutensiz Diyet

Özet: Gluten Enteropatisi veya Çölyak Sprue olarak da bilinen Çölyak Hastalığı (ÇH), gluten içeren yiyeceklerle yaşamın ilk aylarındaki tamamlayıcı beslenme sürecinde tanışılması ile ortaya çıkan kronik otoimmün bir ince bağırsak hastalığıdır. Çevresel etmen olan glutenin tetikleyici özelliğinin ortadan kaldırılması ile ömür boyu süren tıbbi beslenme tedavisi sonucunda tam düzelme sağlanabilmektedir. Az miktarda yulafta bulunmakla birlikte daha çok arpa, çavdar ve buğdaydaki bitkisel protein glutenin diyetten elimine edilmesi gereklidir. Hastalığı aktive etmeyen taneler ise mısır, pirinç ve ülkemizde karabuğday olarak bilinen greçkadır. Çölyak Hastalığı ile anne sütü, tamamlayıcı beslenme uygulamaları, glutene başlama yaşının etkisi ve emzirmenin koruyuculuğu üzerindeki tartışmalar devam etmektedir. Anne sütü ve emzirmenin klinik semptomların ortaya çıkışını önleyip önlemediği ya da geciktirip geciktirmediği; tamamlayıcı beslenme döneminde glutenle tanışma zamanlamasının veya gluten miktarının ne olması gerektiği ile ilgili konular halen çelişkilidir. Öte yandan Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Birliği (ESPGHAN) tarafından tamamlayıcı beslenme dönemindeki glutenle tanışma zamanının erken (<4 ay) ya da geç (≥7 ay) olmaması gerektiği ve glutenin beslenme programına dahil edilirken emzirmenin de sürdürülmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu yazıda tamamlayıcı beslenmenin ÇH semptomlarının başlangıcı üzerindeki etkisi ile anne sütü ve emzirme ilişkisine dair çalışmalar irdelenerek güncel literatürün derlenmesi hedeflenmiştir.

---