Uluslararası Suçlar ve Tarih
Yazarlar: Mehmet İlbey ÇOBAN
Konular:Tarih
Anahtar Kelimeler:Tunus,Reel politik,Fransız Sömürge Yönetimi,Osmanlı Barışının Çöküşü,Akdeniz
Özet: Bu araştırma, Tunus üzerindeki Fransız sömürge yönetimin karşılaştığı engellerin ardındaki dinamikleri Uluslararası İlişkiler disiplini bağlamında ortaya koymaktadır. Bu süreçte, bölgedeki dinamikleri açıklamak için anarşi kavramı, yararlı olacaktır; bu araştırmanın temel varsayımları, aktörlerin, anarşik yapı altında güvenliklerini sürdürebilmek ve güç kazanmak için kendi çıkarlarını gözeten oyuncular olduklarıdır. Bahis konusu yapı, devletler arasındaki ilişkilerde “kısıtlayıcı ve kontrol altında tutan bir güç işlevi görmektedir”. Diğer yandan, böylesi koşullar altında, devletler arasında rekabet veya çekişme kaçınılmazdır. Osmanlı Barışının yıkılma süreciyle beraber, zaman içinde Orta Doğu ve Kuzey Afrika (ODKA) bölgesinde hiyerarşinin yerini anarşi almış, “Doğu Sorunu”nun ortaya çıkması ve Avrupalı kuvvetlerin bölge içinde güç rekabetine girmeleri ile sonuçlanmıştır. Fransız yönetimi altındaki Tunus örneği, Fransa, İtalya ile İngiliz İmparatorluğu arasında bir güç rekabeti yaratmıştır. Bölgedeki temel çıkarları farklılık gösterirken, söz konusu çıkarlar zaman-mekân olarak da çakışmıştır. Fransız İmparatorluğu Mağrip’te bir Frankofon İmparatorluğu kurmaya çalışmış; diğer yandan, İngiltere’nin temel çıkarları, Akdeniz’e erişim yoluyla stratejik kalelerini korumak ve küresel statüsünü sürdürmek şeklinde ortaya çıkmıştır. Tunus’ta zaten önemli yerleşim kolonileri olan İtalya için sömürge yarışına katılmak gerekliydi. Nitekim Tunus’a ilişkin politikalar, coğrafi olarak Britanya ve özellikle İtalya’nın buradaki tebaalarından yararlanarak, Akdeniz’de güç olma rollerini artırmaya olanak sağlamış, Fransa’nın bölgede egemen güç konumu elde etmesini engellemiştir. Özellikle bölgedeki İtalyan yerleşimcilerin göze çarpan varlığı ve 1896 yılında Fransa tarafından ulusal kimliklerinin kabulü, çok geçmeden Tunus milliyetçiliği tarafından da rahatsız edilen Fransız yönetimi için daha fazla meydan okumalara yol açmıştır.