Sosyoloji Dergisi

Yazarlar: Aybige Ebru SARIÇAY, Belgin ARSLAN CANSEVER

Konular:Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Anahtar Kelimeler:The Tanzimat Period,Social Change,Education

Özet: XVIII. yüzyıl, Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı karşısında toprak kaybetmeye başladığı bir dönemdir. Toprak kaybı, cihad politikasını benimsemiş bir devlet için gelir kaybı anlamını da taşımaktaydı. Söz konusu kayıplarla birlikte eş zamanlı olarak, devletin Batı’dan geri kaldığı görüşü bazı aydınlar tarafından dile getirilmeye başlanmıştır. Bu doğrultuda devletin devamını sağlamak amacıyla çeşitli kurumların Batı tarzında düzenlenmesi gerektiği fikri ön plana çıkmıştır. Bu düzenlemeler ilk olarak askeri alanda görülmüş ve bu alanda kapsamlı değişikliklere gidilmiştir. Tanzimat dönemine gelindiğinde ise düzenlemelerin sadece askeri alanda olmasının yetersizliği anlaşılmıştır. Bu dönemde yenileşme hareketlerinin toplumun bütün kurumlarına yayılması fikri benimsenmiştir. Tanzimat döneminde eğitim kurumu da yenileşme hareketlerinin görüldüğü kurumlardan birisidir. Bu dönemde eğitimin sistematik hale getirilmesi, eğitim aracılığıyla toplumda ortak bilinç oluşturma isteği, örgün eğitimin derecelendirilmesi gibi yenileşme hareketleri gerçekleşmiştir. Bu bağlamda çalışmada, siyasi ve sosyal alandaki yenilik hareketlerinin eğitim kurumuna yansımaları ve bu yenilik hareketlerinin toplumsal değişme üzerindeki rolü ele alınmıştır. Tanzimat döneminde yaşanan gelişmeleri anlamanın, bu dönemden sonra gelen düzenleme ve değişimlere yol gösterici olması bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.

---