Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Ayşe GÜMÜŞ, İsmail GÜMÜŞ, Azime YUDAR, Zeliha ARAS, Çağlar SAKARYA
Konular:Sosyal
Anahtar Kelimeler:Köçürme Oyunları,Eme,18 Taş,Kuyutak,Kuyu,Sosyalleşme
Özet: İnsanoğlunun zorunlu yaptığı bir olgu olan göç, gerek savaşlar gerekse geçim sıkıntılarıyla tetiklenmiş ve göç olgusu insani değerler, kodlar içinde yerini almıştır. İnsanoğlu göç/savaş olgusunu, zorluklarla başedebilme yetisini, değerlerini ders çıkarmak, unutturmamak istediği için çocuklarının yaşamlarına makul, masum şekilde oyunlaştırarak yerleştirmiştir. Türk milleti de tarihi boyunca kültürel değerlerini başta zekâ ve strateji oyunları olmak üzere çeşitli çocuk oyunlarıyla geleceğe miras olarak köçürmüştür. Çalışmanın amacı Sivrihisar’dan derlenen unutulmaya yüz tutmuş Köçürme oyunlarını gün yüzüne çıkararak yeniden canlandırmak; hayatın eve sığdığı pandemi sürecinde Köçürme/kuyu/mangala oyunlarını oynayarak toplumsal sosyalleşmeye katkı sağlayabilmektir. Çalışmada literatür taraması, saha derlemeleri yapılmış, karma yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. Eskişehir’in Sivrihisar ilçesi köçürme/mangala/kuyu oyunları ailesinden Eme,18 Taş, Kuyu oyunu ve Kuyutak isimli oyunlar derlenerek kuralları kayıt altına alınmıştır. TV programları, köşe yazıları ile oyunlar tanıtılmaya çalışılmıştır. Eskişehir ilinin iki okulundan örneklem grubu seçilerek çalışma ekibi tarafından hazırlanan oyunların videoları, öğrenciler ve aile bireylerine (uzaktan eğitim sürecinden dolayı) sosyal medya aracılığıyla izlettirilerek anket sorularının cevaplanması sağlanmıştır. Veri analizleri sonucunda Köçürme /mangala/kuyu oyunlarının tanınmadığı, Sivrihisar’daki çeşitlerinin bilinmediği, unutulduğu ancak tanıtıldıktan sonra oyunların beğenilip evde pandemi sürecinde de eğlenilerek öğrenildiği ve sosyalleşmeye katkı sağladığı tespit edilmiştir. Oyunların oynama şekillerinin kurallarının kayıt altına alınarak, videolaştırılarak sosyal medya yoluyla, pandemi gibi süreçlerde de evde aile içi sosyalleşmeye katkı yapacağının uygun görüldüğü ortaya konmuştur. Yerel köçürme oyunlarının da il kültürel envanterine dahil edilmesi ve mangala oyunu gibi okullarda, bahçelerde, orman-piknik-park alanlarında tablalarının yapılmasıyla da zekâ oyunları köşeleri kurularak sosyalleşme adına kültürel miras olan yerel köçürme oyunlarının çeşitlendirilmesi ve bunların tanıtılıp yaygınlaştırılması önerilmiştir.