ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi
Yazarlar: Özlem EKMEKCİ GÜNER, Nesrin ÇİLİNGİROĞLU
Konular:Halk ve Çevre Sağlığı
DOI:10.35232/estudamhsd.952381
Anahtar Kelimeler:Sağlık okuryazarlığı,Ağız ve diş sağlığı,Güvenilirlik ve geçerlilik,Toplum ağız ve diş sağlığı
Özet: Bireylerin ağız ve diş sağlığı okuryazarlığının (ADSOY) uygun araçlarla değerlendirilmesi gereklidir. Henüz Türkçe geliştirilmiş kapsamlı bir ADSOY ölçüm aracı bulunmamaktadır. Bu araştırmanın amacı “Kapsamlı Ağız ve Diş Sağlığı Bilgisi Ölçüm Aracı (CMOHK)'nın Türkçeye uyarlanması ve geçerlilik ve güvenilirliğinin araştırılması, katılımcıların ADSOY düzeyinin değerlendirilmesidir. Metodolojik tipteki bu araştırmanın ilk aşamasını ileri ve geri çeviriler, bilişsel değerlendirme ve pilot denemeyi içeren kültürel adaptasyon süreci oluşturdu, sonrasında psikometrik analizler uygulandı. Sosyodemografik özellikler, ağız ve diş sağlığı ile ilgili özellikler ve T-CMOHK, olmak üzere üç bölüm içeren bir veri toplama formu, Ankara’da bulunan bir sosyal bilimler meslek yüksekokulunda kayıtlı öğrenciler içerisinde araştırmaya katılmayı kabul eden 314 öğrenciye 2019 yılı Mayıs ayı içerisinde uygulandı. Geçerlilik analizleri kapsamında dil geçerliliği, kapsam geçerliliği ve yapısal geçerlilik analizleri yapıldı. Güvenilirlik analizleri için iç tutarlılık katsayıları değerlendirildi. İstatistiksel anlamlılık değeri olarak p≤0,05 kriter alındı. Geri çeviri ve kapsam geçerliliği değerleri iyi olarak bulundu. Bilişsel geçerlilik sonuçları ölçüm aracının anlaşılabilir olduğunu gösterdi. Tam olarak doldurulmuş 307 form araştırmaya dahil edildi. Cronbach's alpha (0,70), KR-20 (0,71) ve iki-yarı iç tutarlılık (0.71) katsayıları yeterli olarak bulundu. Katılımcıların ADSOY düzeyleri %38,8’nin zayıf, %33,9’nun orta ve %27,3’nün iyi olarak bulundu (ortalama puan=14,21±3,49). ADSOY puanları şikayeti olduğunda hemen diş hekimine başvuranlarda başvurmayanlara göre (p=0,022), ve daha önce diş hekimine gitmiş olanlarda hiç gitmemiş olanlara göre (p=0,007) istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek idi. T-CMOHK, yetişkinlerde ADSOY araştırmalarında kullanılmak üzere geçerlilik ve güvenilirlik kriterlerini karşılayan bir ölçüm aracıdır.