Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi

Yazarlar: Ferhan ÖZTÜRK, Derya BENLİ, Muhammed Metin ÇAMELİ, Tülay DAĞOĞLU

Konular:Edebiyat

DOI:10.47994/usbad.932166

Anahtar Kelimeler:Roald Dahl,Tim Burton,Yeniden Yazım,Yerelleştirme,Uyarlama

Özet: Bu çalışma Roald Dahl’ın Charlie’nin Çikolata Fabrikası adlı eseri ile Tim Burton’ın aynı adlı film uyarlamasını yeniden yazım ve yerelleştirme kuramları bağlamında karşılaştırmalı ele almayı amaçlamaktadır. Bu vesileyle her iki eserdeki tema, motif ve simgeler sembolik açılımları ile değerlendirildiğinde kapitalist bir sistem eleştirisinin varlığı her iki eserde de tespit edilmiştir. Yapılan değerlendirilme sonucunda eserlerin kurmaca bireylerin kapitalist etkenler sonucunda davranışlarının sığlaşmasına, değer yargılarının zarar görmesine, hırs ve şiddet eğilimi geliştiren kişiliklerine vurgu yaptığı görülmüştür. Film uyarlamasının bir tür çeviri edimi olduğu iddiasındaki bu çalışma bu süreçte yerelleştirme çabalarının da sergilendiğini ileri sürmektedir. Yönetmen Burton’ın sinematik tercihleri doğrultusunda film erek kültürün özellikleri çerçevesinde şekillendirilmiştir. Yeniden yazım sonucunda erek kültüre sunulan film uyarlamasının Amerikan toplumunun kozmopolit yapısından izler taşıyarak milliyet temelli gösterge seçimleri kullanıldığı fark edilmiştir. Diğer yandan yeniden yazım sonucunda oluşturulan edebi etkinin güncel okuma biçimi olan psikanalitik çözümleme doğrultusunda yapılmasının kaynak eserin konumunu tekrardan sağlamlaştırdığı anlaşılmıştır. Yeniden yazılan bir eser söylem üretmenin önemli bir aracı olarak küresel hamilik aktörlerinin elinde şekillenir. Böylece ana akım edebiyat söz konusu hamilik üzerinden kendini tekrardan konumlandırmış olur.

---