Mantık Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Turgut AKYÜZ
Konular:Mantık
Anahtar Kelimeler:Sâwî,Al-Tebsira,Logic,Al-Besâir.
Özet: Sehlân es-Sâvî, fıkıh ve mantık alanlarında eserler kaleme almış bir alim olup aslen İran asıllıdır. Bugün elimizde mantık eserlerine ait hem Farsça hem de Arapça nüshalar bulunmaktadır. Gazzâlî ile çağdaş olan müellif, İbn Sînâ’nın eserlerini kaynak alarak mantık alanında eserler kaleme almıştır. Hayatı hakkında çok az bilgiye sahibiz. Zira hayatı biraz sıkıntılı geçmiş; hayatının son dönemine doğru inzivaya çekilmek zorunda kalmıştır. Hatta ölümünden sonra evi ve eserleri yakılmıştır. Sâvî, mantık alanında el-Besâiru’n-nâsıriyye adlı kitabın yanında çeşitli risaleler yani küçük çaplı eserler kaleme almıştır. Bunlardan birisi de Besâir’den sonra kaleme ve alınmış ve bir nevi onun özeti olan Tebsıra adlı eseridir. Eserin bugün elimizde Farsça bir basılı nüshası müellife nispetle bulunmaktadır. Fakat elimizde mevcut iki Arapça nüsha, Sâvî adına değil takipçisi olan Fahreddîn er-Râzî’ye nispetle kayıtlıdır. Fakat müellifi, eserde, bizzat bu risaleye Tebsıra ismini vermiş; burada meseleleri özetle ifade ettiğini fakat ayrıntıların Besâir’de bulunduğunu ifade etmiştir. Buradan hareketle eserin Râzî’ye değil de Sâvî’ye ait olduğunu anlıyoruz. Ayrıca Farsça nüsha ile yapılan karşılaştırmalar, bu bilgiyi teyit etmektedir. Yine risalede Besâir’e yapılan atıflar incelendiğinde ve ayrıca Besâir ile bu risalenin içeriği karşılaştırıldığında eserin Sâvî’ye ait olduğu kesinleşmiştir.