Sosyoloji Dergisi
Yazarlar: Caner IŞIK, Ali ONAR
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Kültür,Âşıklık,Popüler Kültür,Sözlü kültür,Yaşayan kültür hazinesi
Özet: Kültürün sözlü ortamda icra edilip, aktarılmasıyla sözlü kültür oluşur. Sözlü kültür, bütün yazılı kültürlerin temel kaynağıdır. Geleneksel halk bilgisi sözlü ortamda yaratılır, sonra yazıya dökülür. Sözlü kültür aktarımında bu kültürü taşıyan özel şahsiyetler vardır. Âşıklar bu özel şahsiyetlerin başta gelenlerindendir. Âşıklık, tarihsel süreçte birtakım değişikliklere uğrayarak günümüzde son hâlini almıştır. Sözlü kültür geleneğinden gelen âşıklar popüler kültürün içinde de yer almışlardır. Bu yer alış kültür endüstrisinin belirlediği normlar çerçevesinde olmuştur. Bu noktada âşıklar ancak âşıklığın gerektirdiği birçok özellikten uzaklaşarak popülerleşebilmişlerdir. Bu sebeple âşıklık geleneğinin modernizasyon süreçleri içindeki görünümü eğlenceye yönelik veya politik ifadeler temelinde şekillenmiştir. Popüler kültür karşısında etkisizleşen sözlü gelenek ve bunun hafızasını taşıyan “gerçek” âşıklar zaman içinde etkisizleşmiş ve toplum içinde görünmez olmuşlardır. İşte bu âşıklardan biri de Çorum’un merkez köylerinden Acıpınar köyünde yaşayan, yörede Âşık Kara Musa olarak bilinen Musa Yıldız’dır. Âşık Kara Musa, sözlü kültür kaynağıdır. Makalemizin amacı sözlü kültür kaynağı olarak Âşık Kara Musa’nın tanıtılmasıdır. Tanıtım vasıtasıyla günümüzde sözlü geleneğin aktarılmasında karşılaşılan güçlükler tespit edilecektir. Bu tespitlerden hareketle popüler kültür ve kitle kültürü anlayışının hakim olduğu günümüzde, yaşayan kültür hazinelerinin durumu hakkında belirlemeler ve analizler yapılacaktır.