Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi

Yazarlar: Ümit KILINÇ

Konular:Sanat

Anahtar Kelimeler:Padişah Portreleri,Osmanlı,Saray,Fatih Sultan Mehmed,Sultan II. Mahmud,Sultan III. Selim,Rafael Manas,Ressam

Özet: Osmanlı Devleti’nin yedinci hükümdarı olan Fatih Sultan Mehmed, portresini yaptıran ilk padişahtır. Bu dönemde, saray atölyelerinde çalışan nakkaşlar tarafından da padişah portreleri yapılmıştır. Fatih ile başlayan Osmanlı padişah portreciliği, 20. yüzyılın başına kadar etkin bir tür olarak devam edecektir. 18. yüzyılın ikinci yarısında ve 19. yüzyılda padişah portrelerinin giderek yaygınlaşması, bu portrelerin çeşitli devlet erkânına ve yabancı temsilcilere sunulduğunu gösterir. Artık portreler diplomatik amaçla, hatta propaganda niyetiyle de kullanılacaktır. Sultan III. Selim, Avrupalı hü-kümdarlar için portre yaptırmanın bir güç simgesi; portre armağan etmenin de âdetten olduğunu anlamıştır. Sultan II. Mahmud’un kıyafet reformundan sonra, yeni üniformasıyla atlı ya da ayakta portreleri yapılmış ve bu portreler askerî ve idari binalara asılmaya başlanmıştır. II. Mahmud’la beraber, Osmanlı padişah portrelerinde daha Batılı bir ikonografya yerleşmiştir. II. Abdülhamid döneminin ise Osmanlı padişah portreciliği açısından ayrı bir önemi bulunmaktadır. Sultan II. Abdülhamid yerli ve yabancı ressamlara önceki padişahların yağlıboya portrelerini yaptırmıştır. Padişah portreciliği geleneği, Sultan V. Mehmed Reşad ve VI. Mehmed Vahideddin dönemlerinde de devam etmiştir. Bu çalışmada, Fatih Sultan Mehmed ile başlayan ve son padişah Sultan VI. Mehmed Vahideddin’e kadar devam eden padişah portreciliğinin gelişimi takip edilecektir.

---