Arete Politik Felsefe Dergisi
Yazarlar: Görkem Birinci
Konular:-
DOI:10.47614/arete.pfd.18
Anahtar Kelimeler:Jacques Maritain,Yeni-Thomasçılık,Personalizm,Doğal Hukuk,İnsan Hakları.
Özet: 20. yüzyılın en önemli Katolik filozofu ve tanrıbilimcisi olarak kabul edilen Jacques Maritain (1882-1973), aynı zamanda Roma Katolik Kilise tarafından 19. yüzyılın son çeyreğinde başlatılan ve Yeni-Thomasçılık olarak adlandırılan felsefi ve teolojik akımın önde gelen temsilcisidir. Thomas Aquinas’ın düşüncelerini dayanak alarak Katolisizmin felsefi, siyasal ve sosyal alanda yüzlerce yıla yayılan gerileyişine son vermeyi amaçlayan Yeni-Thomasçılık, 20. yüzyılın ortalarından itibaren Katolik öğretisinin toplum ve siyaset anlayışında dikkat çeken bir dönüşüme yol açar. Bu dönüşüme en fazla katkı sağlayan, dahası onun istikametini ve içeriğini önemli oranda belirleyen Katolik layman Maritain’dir. Maritain’in söz konusu dönüşüme yaptığı başlıca katkılardan biri Katolisizm ile çağdaş insan hakları fikri arasında kurduğu ilgidir. Maritain’in insan hakları kuramı ilkin Yeni-Thomasçılıkla Katolik Kilisesi’nin bir anlamda resmi filozofu haline gelen Aquinas’ın doğal hukuk öğretisini temel alır ve onu Thomas’ta olmayan doğal haklar öğretisiyle buluşturur. Maritain’in insan hakları kuramının bir diğer dayanağı ise, köklerini gene büyük oranda Thomas’ta bulan Hıristiyan personalizmidir. Maritain, liberalizmin ben-merkezli birey anlayışı ile toplumu ya da devleti önceleyen kolektivist ideolojilerin aşırılıklarından kişi olarak insanı ve onun değerini temel alarak kaçınmaya çalışır. Kişi olarak insan kavramı ve kişinin değeri fikri Maritain’in sadece insan hakları kuramının değil aynı zamanda siyaset, toplum ve devlet felsefesinin de temelinde yer alır.