Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Fırat ERİKLİ
Konular:Beşeri Bilimler, Ortak Disiplinler, Dil Bilim
Anahtar Kelimeler:Eşdizim,Sözlük,Leksikografi (sözlük yazımı),Almanca,Türkçe,Yabancı dil eğitimi
Özet: Yabancı dil edincinin sağlanabilmesi için bir dile ait dil bilgisi kurallarının yanı sıra söz varlığının da kapsamlı biçimde öğrenilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde söz varlığımızın aynası olan sözlüklerimize büyük görevler düşmektedir. Dil öğreniminde öğrencileri zorlayan çok sözcüklü yapılardan biri de eşdizimlerdir. Bu söz öbekleri ana dil edinci süresince içselleştirilir, bu nedenle de ana dil kullanıcısı tarafından kolay ve sıradan yapılar olarak tanımlanır. Eşdizimlerin kolay ve sıradan olmadıkları, aksine özel yapılar oldukları ise özellikle yabancı dil öğrenimi esnasında belirginleşmektedir. Türkçe öğrenen yabancıların sözü edilen bu dilsel yapıları daha ayrıntılı biçimde inceleyebildikleri ve öğrenebildikleri, aynı zamanda eşdizimlerin yer aldığı Türkçe metinleri anlamada ve üretmede kullanabildikleri bir sözlüğün varlığı dil edincinin daha verimli gerçekleşmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu tespit, aynı zamanda çalışmanın hedefini de oluşturmaktadır. Bu çalışma kapsamında Türkçe öğrenen yabancılara (bu çalışma kapsamında ana dili Almanca olan yabancılara) söz konusu durumlarda yol gösterecek iki dilli ve her iki dil yönünde de kullanılabilen bir eşdizim sözlüğü tasarısı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada şekillenen sözlük tasarımında ikinci dil olarak Almanca tercih edilmiş, örnekler Türkçe-Almanca dil çifti üzerinden verilmiştir. Ancak sözlüğün yapısı Türkçemize eşlik edecek farklı bir dilin veya farklı Türk lehçelerinin de tercih edilmesine olanak sağlayacak biçimdedir. Tasarı, sözlük yazımı sürecinde izlenecek yolların somutlaştırılması suretiyle şekillenmiş ve elde edilen madde başı örnekleri işlevsel yapılarıyla birlikte tanıtılmaya çalışılmıştır.