Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Elif DEMİR, Kemalettin DENİZ

Konular:Dil ve Dil Bilim

Anahtar Kelimeler:Dil İşlevleri,Türkçe Dersi Öğretim Programı,Kazanım,İşlev,Türkçe Eğitimi.

Özet: Dilin temel işlevi iletişimi sağlamaktır. İnsanlar, iletişimi çeşitli durumlardaki ihtiyaçlarını ve sosyal işlevlerini düzenlemek için gerçekleştirir. İletişimin eksiksiz bir şekilde sağlanması, dilin belli bir bağlamda ricada bulunma, mazeret bildirme, duyguları ifade etme, telafi etme ve benzeri pek çok farklı amaç doğrultusunda işlevsel kullanımıyla mümkündür. Dil eğitiminde amaç, bireylerin dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini geliştirerek en iyi şekilde iletişim kurmalarını sağlamaktır. Bu temel beceriler sosyal işlevlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktadır. Türkçe derslerinin temel dayanağı öğretim programıdır. Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) ile bireylerde oluşması hedeflenen bilgi, beceri, tutum, değer ve alışkanlıklar kazanımlar aracılığıyla öğrencilere verilmektedir. Bu çalışmada, Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki (1-8. Sınıflar) 5, 6, 7 ve 8. sınıf dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma kazanımlarını işlevsel dil eğitimi açısından incelemek amaçlanmaktadır. Bu amaçla, Program’daki kazanımlar, Avrupa Konseyi tarafından dil işlevlerine yönelik hazırlatılan Threshold, Waystage, Vantage ve Breakthrough listelerinin toplamından oluşan ve T-Serisi olarak adlandırılan işlev listelerine göre incelenmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemiyle yapılmış bir içerik çözümlemesidir. Program’daki dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerine yönelik kazanımlar, T Serisi’ndeki dil işlevleri sınıflandırmalarına göre değerlendirilmiş ve elde edilen veriler, nitel içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın (2019) işlevsel dil eğitimine göre hazırlanmadığı ancak bazı kazanımların dil işlevlerini içerdiği tespit edilmiş; dil işlevlerini içeren kazanımlarda da tesadüfi olarak bu işlevlere yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır.

---