Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi
Yazarlar: Seval HALLAÇ, Uğur ÜNAL
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Belgeye Dayalı Öğrenim,Arşiv Belgesi,Tarih Öğrenimi.
Özet: Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerine yönelik olarak hazırlanan arşiv belgelerine dayalı etkinlik tasarlama, mesleki gelişim programı geliştirme ve uygulama sürecinin aktarılmasıdır. Çalışmanın yöntemi, farklı içeriklere yer vermesi ve katılımcılarla tekrarlanabilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla nitel araştırma desenlerinden, “Eylem Araştırması” olarak belirlenmiştir. Mesleki gelişim programının ihtiyaç analizi kısmında, 30 sosyal bilgiler branşı öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile incelenmiştir. İlgili veriler literatür ile karşılaştırılarak 5 oturumluk mesleki gelişim programı oluşturulmuştur. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi’nin bir ünitesi seçilerek, bu ünite üzerinde bir örnek çalışma kitapçığı ve öğretmen rehberi hazırlanmıştır. Amaçlı örneklem yöntemi ile seçilen 5 sosyal bilgiler öğretmenine, uzaktan eğitim yoluyla, 5 oturumluk bir eğitim uygulanmıştır. Eğitim öncesinde ve sonrasında, öğretmenlerle benzer içerikte soruları içeren yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Eğitim süresince bir dış gözlemci tarafından, yarı yapılandırılmış gözlem formu çerçevesinde, gözlemler yapılmış ve araştırmacı tarafından da araştırmacı günlüğü tutulmuştur. Verilerin öğretmenlerin kişisel hikâyeleri bağlamında incelenebilmesi amacıyla da öğretmenlerden otobiyografilerini yazmaları istenmiştir. Uzaktan eğitim programı kayıt altına alınarak, daha sonra verilerin onaylanması amacıyla tekrar izlenebilirliği sağlanmıştır. Araştırma verileri betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleri kullanılarak incelenmiş, iki farklı kodlayıcı tarafından kodlamalar gerçekleştirilmiş ve kodlayıcılar arasındaki uyumun yeterli olmasından sonra raporlaştırma işlemine geçilmiştir. Eylem araştırması öncesinde katılımcıların arşiv belgelerinin derslerde kullanımına ilişkin olumlu tutum sahibi oldukları ancak bu belgelerin nasıl seçileceği, doğruluğunun nasıl kontrol edileceği, nasıl eğitim dokümanı haline getirileceği ve nasıl değerlendirileceklerine ilişkin yeterli bilgiye sahip olmadıkları görülmüştür. Katılımcı öğretmenlerin arşiv belgelerini, derslerinde kullanmaya istekli olduklarını ve daha öncesinde de benzer deneyimleri derslerinde gerçekleştirdiklerini, ancak sistemli olmadığını belirtmişlerdir. Bu çalışma sonucunda Milli Eğitim Bakanlığı’na benzer mesleki gelişim programlarının uzaktan eğitim araçları ile sosyal bilgiler branşı öğretmenlerine düzenlenmesi, eğitim fakültelerine lisans ve lisansüstü programlarda kanıt materyalleri ve arşiv belgelerinin derslerde kullanımına ilişkin eğitimlere yer verilmesi ve Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’na arşiv belgelerinin tanınırlığının arttırılması, eğitim materyali olarak arşiv belgelerinin adapte edilerek yayınlanması ve bir eğitim biriminin kurulması önerilmektedir.