Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Şenay Betül ÜNAL, Birgül GENÇ, Sena KAPLAN, Birgül ÖZKAN

Konular:Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Anahtar Kelimeler:Amiyotrofik Lateral Skleroz,Gordon Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri,Hemşirelik bakımı

Özet: Giriş: Amiyotrofik Lateral Skleroz (ALS) özellikle üst ve alt motor nöronların kalıcı fonksiyon kaybı ile seyreden nörodejeneratif bir hastalıktır. ALS, hasta ve bakım vericilere ekonomik ve sosyal yönden yük getirerek, yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Hastanın genel durumunun izlenmesi, hazırlanan çok yönlü bakımın koordinasyonu ve iletişimin sürdürülmesi, hasta ve bakım verene psikolojik destek sağlanması, gereksinimler doğrultusunda eğitimin verilmesi, semptom kontrolü ve yaşam sonu bakımın hazırlanması; ALS hastasına bakım veren hemşirelerinönemli sorumlulukları arasındadır. Amaç: Bu çalışma ALS tanısı alan olguda hastanın gereksinimleri Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri modeline göre değerlendirilerek, bu kapsamda hemşirelik bakımı planlamak amacıyla yapılmıştır. Bulgular: Çalışmada; bir yıllık ALS tanısı ile izlenen, 43 yaşındaki erkek hasta, solunum sıkıntısı ve el kaslarında güçsüzlük nedeniyle hastaneye başvurmuş olup, yoğun bakım ünitesine yatırılarak izlenmiştir. Hasta, Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri modeline göre on bir sağlık fonksiyon alanları değerlendirildiğinde; kendine zarar verme riski, beslenme gereksiniminden az beslenme, konstipasyon riski, aktivite intoleransı, uyku örüntüsünde bozulma, bilgi eksikliği, ebeveynlik- rol çatışması sorunları belirlenmiş ve uluslar arası hemşirelik girişimleri rehberine göre uygun girişimler planlanmış ve uygulanmıştır. Sonuç: Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeline göre, ALS tanılı hastadafazla sorun saptanan alanlar, Beslenme, Uyku, Boşaltım, Güvenlik-Korunma, Aktivite-Dinlenme, Kendini algılama'dır. Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli ALS'li bireylerin bakım gereksinimlerinin belirlenmesinde ve hemşirelik girişimlerinin uygulanmasında kolay ve kullanışlı bir model olarak kullanılabilir. Bu şekilde elde edilen veriler hemşirelere tanıya özgü daha kolay bakım verebilecekleri, pratik hemşire kayıt formları geliştirme ve kayıt tutma imkanı sağlayacaktır.   

---