Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Yazarlar: Mehmet Akif DUMAN

Konular:Sosyal

Anahtar Kelimeler:Sabahattin Kudret Aksal,Semiotik,John R. Searle,Karl Bühler,Organon modeli

Özet: Bizde henüz kavramsal temelleri dahi sabitlenmemiş bir disiplin olan semiotik (işaret teorisi) birçok hikâyenin tahlilinde müthiş çözümleme olanakları sunmaya muktedirdir. Yazarın pragmatik katmana geçmesi şüphesiz metnin edebi değerini yükseltecektir. Fakat bunun çözümlenmesi sadece metaforik değerlendirme ile mümkündür. Yani metaforun A Tipi olması ile metnin pragmatik katmanda konuşlanması arasında büyük bir tutarlılık vardır. Semiotik çözümlemenin metaforik değerlendirmeyi gerektirmesi de evvela semiotiğin terminolojisine vakıf olmayı gerektirir. Sadece “sembol” ve “simge” geçişi ile değil; aynı zamanda gönderilenin işaret ve okur arasındaki katmanda geçirdiği değişiklikler ile tetkike başlamakmakulü olacaktır. Zira insanların düşünmek için kullandığı her öge esasında bir “işaret”tir. İşaretlerin bir metni oluşturmaktaki rolü metinle sınırlı olmadığı ve işaret açımlanabildiği sürece metaforik süreklilik de teminat altına alınır. Bu işleyiş basit olduğu kadar karmaşık ve günlük hayata ait olduğu kadar günlük hayatın dışındadır. Bunu kısmen tecrübe etmek için Sabahattin Kudret’in “Vav’lar” isimli eseri üzerinde Bühler’in Organon Modeli, Searle’ün divergence bakışı ve nihayet dil-eylem’in çözümleme olanakları kullanılmaya çalışılacaktır. Bilhassa lokasyonel, illokasyonel ve perlokasyonel eylemler arasındaki farklar pragmatik katmanı idrak etmeyi daha da kolaylaştıracaktır.

---