Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi

Yazarlar: Duygu UYSAL

Konular:Edebiyat

DOI:10.47994/usbad.781656

Anahtar Kelimeler:Karagöz,Gölge Oyunu,Hayal,Perde Gazeli,Tasavvuf

Özet: Hayal ile gerçeğin ve ibret ile mizahın bir arada bulunduğu bir gösteri sanatımız olan Karagöz oyununun mukaddime bölümünde, Hacivat tarafından okunan ve klasik şiirimizden gazel nazım türünde yazılmış olan perde gazellerinde, tasavvufi yön ön planda olup perdede yansıtılanlar aracılığıyla da seyircinin dünyanın geçici olduğunu kavraması amaçlanır. Karagöz oyununun temelinde yapay bir dünyada yaşadığımızı ifade etmek ve bunun vurgusunu yapmak söz konusudur. Oyunun ustalarının oyunlardakibüyük amacı da bu yapaylığın ardında kalan gerçeği ortaya çıkarmak ve var oluşun anlamını açıklamaktır. Bunun için de asıl oyuna başlamadan önce perde gazelleriyle bir giriş yapmak esastır. Perde gazellerinin birçoğunda önce perde tanımlanır, sonraki beyitlerde ise sırasıyla beyitlerde perdenin içeriği anlatılır, oyunun yaratıcısı olan pîr Şeyh Küşterî anılır ve dua edilir. Perde gazelleri, bahsedilen bu konuları özet bir şekilde seyirciye yansıtmak durumundadır. Karagöz oyununun tasavvufi anlamını, ibret verdiğini ve eğlendirirken öğrettiğini de elde bulunan perde gazellerinden anlamak mümkündür.

---