Ahlak Dergisi
Yazarlar: Ender Büyüközkara
Konular:-
DOI:10.5281/zenodo.4173340
Anahtar Kelimeler:Hareket,Hürriyet,İrade,İsyan,Ölüm Etiği,Sorumluluk
Özet: Nurettin Topçu, Maurice Blondel’in hareket felsefesi ve tasavvuf temelinde ahlak anlayışını oluşturur. Bu anlayış iradeci idealizm, hareket ahlakı ve isyan ahlakı tabirleriyle ifade edilmektedir. Bu çalışmada Topçu’nun ahlak alanına ilişkin görüşleri ölüm etiği bağlamında değerlendirilecektir. Ölüm etiğinden kastım, “Ölmeden önce ölünüz” hadisiyle veciz bir biçimde ifade olunan, mecazî veya iradî ölüme dayalı bir ahlak anlayışıdır. Bu ölümle insan kendi benliğini bir açıdan Mutlak Varlık’ta yok ederek O’nda, O’ndan ve O’nunla olduğunun bilincine varır ve bu bilinç doğrultusunda ahlaklanır. Topçu’nun isyan ahlakı ölüm etiği perspektifinden değerlendirildiğinde şu hususlar dile getirilebilir: İnsan ferdî veya içtimaî türlü ayak bağları tarafından esir edilmiş haldedir. Bu esaretten kurtulmak için Allah’sız benliğe karşı isyan ve dolayısıyla hareket gerekir. Bunun neticesinde ise kişi tüm ferdî ve içtimaî aşamalardan geçerek sonsuzluğa, Mutlak Varlık’a ulaşır; O’nun iradesine teslim olur ve O’nun varlığında kendi varlığı silinir. Bu durumda mecazî veya iradî ölüm gerçekleşir. Bununla birlikte Allah ile insan arasındaki ikilik de mevcudiyetini muhafaza eder. Diğer taraftan, bu hareket ve isyan hali nihayetsiz olup sürekli yenilenmektedir.