Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi
Yazarlar: Keisuke WAKİZAKA
Konular:Siyasi Bilimler, Tarih, Uluslararası İlişkiler, Yöneylem, Araştırma ve Yönetim Bilimi, Çevre Çalışmaları, İktisat, İşletme
Anahtar Kelimeler:Çeçenistan,Milliyetçilik,Kafkas Emirliği,Rusya,Radikal İslamcılık
Özet: Bu çalışma fikir ve ideoloji açısından Çeçen milliyetçiliği ve Kafkas Emirliği arasındaki ilişkilere odaklanarak günümüzdeki Çeçenistan’da Çeçen milliyetçiliğinin hangi konumda yer aldığını analiz etmiştir. Bu makale, Çeçen milliyetçileri ve Çeçenistan’daki Radikal İslamcı hareketin birbirlerine yakın olduğu varsayımına karşı, gerçekte Çeçen milliyetçileri ile Radikal İslamcıların arasında gerginliğin mevcut olduğunu, Çeçen milliyetçilerinin, Rusya Federasyonu ve Radikal İslamcılar arasında kaldığını öne sürmektedir. Çeçenler arasında geleneksel olarak Müslüman kimliği ve kabile kimliği önemli rol oynarken özellikle Sovyet döneminden sonra seküler Çeçen milliyetçiliği geliştirilmiştir. Birinci Çeçen Savaşı (Aralık 1994 – Ağustos 1996) sırasında tasavvuf ve seküler Çeçen milliyetçilik direniş hareketinin temelini oluştururken daha sonra ise radikal İslamcılık-Vahhabiliğin etkisi artmış ve sonunda Kafkas Emirliği 2007’de ortaya çıkmıştır. Seküler Çeçen milliyetçiliğine karşın, radikal İslamcılık-Vahhabilik ise etnisite-ulus çerçevesini reddetmektedir. Bu yüzden teorik açıdan Kafkas Emirliği ve seküler Çeçen milliyetçiler arasında çelişki mevcuttur. Ayrıca uygulamada da seküler Çeçen milliyetçileri-Sufiler ve Vahhabiler arasında sıkça çatışmalar yaşanmıştır ve günümüzde de ikisi arasında ciddi gerginlik mevcuttur. Kafkas Emirliği’nin IŞİD gibi küresel terörizme destek vermesi iki grup arasındaki mesafeyi daha da açmıştır. Diğer yandan, Rusya yanlısı Kadirov rejimi ise Vahhabilerle şiddetli mücadeleye devam ederken seküler Çeçen milliyetçilerine ise daha ılımlı tutum sergilemektedir. Bu durumda hem teorik olarak hem de uygulamada seküler Çeçen milliyetçiliği günümüzde Rusya’ya nazaran Vahhabilik ile daha sıkıntılı bir ilişkidedir. Böylece günümüzde seküler Çeçen milliyetçiliği Rusya ve Vahhabiler arasında sıkışmış veya Rusya ile uzlaşmak ya da yurt dışına kaçmayı tercih etmeye mecbur bırakılmıştır.